Inwencja i repetycja. Powtarzalność planów w architekturze kościelnej na Rusi Czerwonej

Autorka: Kinga Blaschke

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 152

Okładka: twarda

Format: 21,00 cm x 25,00 cm

Uwagi - okładka z przetarciami

Niniejsza praca jest pierwszą w polskiej literaturze historyczno-artystycznej próbą przekrojowej analizy zjawiska powtarzania planów w architekturze sakralnej Rusi od średniowiecza do lat powojennych. Prowincjonalizm cechujący sztukę tego obszaru, odizolowanego od nowatorskich ośrodków artystycznych, pozwala szczególnie trafnie scharakteryzować przyczyny wielokrotnego wykorzystywania tych samych rzutów. W pracy przedstawiono zarówno przykłady warsztatowego powielania planów, jak również urzędowe projekty typowe. Do pierwszej kategorii należą m.in. świątynie powtarzające rzut katedry łacińskiej we Lwowie, grupa kościołów halowych z pocz. XVI w. (m.in. Nowe Miasto, Rohatyn) czy XVII-w. historyzujące kościoły na rzucie treflowym (m.in. Potok Złoty, Podhajce). Drugą analizowaną w pracy kategorię stanowią projekty urzędowe, w tym plany tzw. Musterkirchen (kościołów typowych), opracowane przez austriackie urzędy budowlane. Jest to pierwsza tak dokładna analiza tego pomijanego dotychczas zjawiska. Ponadto przedstawiono tu nieznane w polskiej literaturze wiedeńskie pierwowzory projektów Musterkirchen dla Galicji i omówiono kościoły typowe, zaprojektowane na przełomie XIX i XX wieku przez K. Piekarskiego i T. Obmińskiego, a także dzieła W. Dayczaka.

Spis treści:

Wstęp /7

Analiza wybranych przykładów "projektów typowych" /19

W kręgu późnośredniowiecznej praktyki warsztatowej. Kościoły halowe o centralizujących korpusach /19

Archaiczność czy archaizacja? Grupa kościołów na rzucie treflowym /31

Pomiędzy fascynacją dziełem integralnym a pragmatyzmem finansowym i technicznym. Kościół w Hodowicy i jego naśladownictwa /61

Uporządkowany świat oświeconego absolutyzmu. Projekty typowe w Galicji pod władzą Habsburgów /67

Projekty typowe jako narzędzie w polityce religijno-narodowej w Galicji. "Kościół wiejski' Kazimierza Piekarskiego /91

"Nie dopuścić (...) do stawiania kościółków niestylowych". Projekty typowe Tadeusza Obmińskiego /95

Projekt typowy repliki w twóczości Wawrzyńca Dayczaka /114

Podsumowanie /131

Indeks miejscowości /133

Bibliografia /137