Historiografia i historycy w PRL. Szkice

Autor: Tadeusz P. Rutkowski

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 504

Okładka: twarda

Format: 15 cm x 21,5 cm

Seria wydawnicza: Dziennikarze – Twórcy – Naukowcy

Tom zawiera szesnaście artykułów poświęconych różnym aspektom funkcjonowania nauk historycznych i historyków w Polsce Ludowej. Prezentowane teksty dotyczą kwestii historiograficznych, a także przedstawiają działania podejmowane wobec polskich historyków przez aparat bezpieczeństwa i władze PZPR. Czytelnik znajdzie tu teksty poświęcone postawie polskich historyków w Marcu ’68, polityce władz wobec Powszechnych Zjazdów Historyków Polskich, a także stosunkowi władz PRL do XIII Międzynarodowego Kongres Historyków Polskich w 1970 r. Cztery artykuły dotyczą funkcjonowania instytucji naukowych: Wydziału Historii Partii KC PPR/PZPR, Żydowskiego Instytutu Historycznego, Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych i Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego. Tom kończą cztery szkice biograficzne. Dwa przedstawiają historyków znanych – Natalię Gąsiorowską i Aleksandra Gieysztora, a dwa inne badaczy dziś już niemal zapomnianych – Jana Borkowskiego i Kazimierza Rosena-Zawadzkiego.

Spis treści:

Wstęp  /7

Rozdział I. Środowiska historyczne w polityce władz Polski Ludowej  /12

Początki historiografii dziejów najnowszych w Polsce Ludowej (1945‒1956)  /12

Aparat bezpieczeństwa PRL wobec historyków (1945–1956)  /29

Kontakty Stanisława Kota z krajem w latach 1947–1963 w działaniach operacyjnych UB i SB  /59

Między historią a polityką. Obchody setnej rocznicy powstania styczniowego  /93

Wpływ Marca ’68 na polskie nauki historyczne  /114

X. Powszechny Zjazd Historyków Polskich (1969 r.) w polityce władz PRL  /134

Przeciw „menadżerom” nauk historycznych. Władze PZPR wobec XIII Międzynarodowego Kongresu Historyków w Moskwie (16–23 sierpnia 1970 r.)  /155

Wymuszony Zjazd. O politycznych aspektach XIII Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Poznaniu (1984 r.)  /171

Rozdział II. Z dziejów instytucji  /195

Rola Wydziału Historii Partii KC PPR/PZPR w kształtowaniu polityki historycznej w Polsce w latach 1946–1956  /195

Żydowski Instytut Historyczny i jego pracownicy w okresie wydarzeń marcowych 1968 r.   /221

Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych i jej pracownicy jako obiekt działań operacyjnych SB w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych  /250

Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego w czasach przełomu (1980–1983)  /264

Rozdział III. Wybrane biografie  /286

Natalia Gąsiorowska-Grabowska  /286

Jan Borkowski – kontrowersyjny historyk ruchu ludowego  /314

Aleksander Gieysztor w Polsce Ludowej – różne barwy przystosowania /352

Kazimierz Rosen-Zawadzki – żołnierz, renegat, więzień, historyk  /377

WYKAZ SKRÓTÓW  /458

INDEKS OSÓB  /484