Historia wypraw krzyżowych i frankijskiego Królestwa Jerozolimy Tom III. Muzułmańska monarchia i frankijska anarchia

Autor: Rene Grousset

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 735

Okładka: twarda

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Dzieło francuskiego historyka już w momencie publikacji wzbudziło duże emocje. Autor opisał epopeję lewantyńskich wypraw krzyżowych, traktując je jako przedsięwzięcie „francuskie” oraz przedstawiając państwa krzyżowe w Palestynie i Syrii jako zamorskie, kolonialne enklawy średniowiecznej Francji. Dla Grousseta Królestwo Jerozolimy było dwunastowieczną Francją w miniaturze, Hrabstwo Trypolisu – Prowansją w Libanie, a Księstwo Antiochii to syryjskie państwo francuskich Normanów. Nie ulega wątpliwości, że Grousset postrzegał dzieje krucjat przez pryzmat cywilizacyjnej roli Francji, co wzbudzało i ciągle wzbudza dość surowe sądy historyków zajmujących się zagadnieniem średniowiecznych wypraw krzyżowych. Co interesujące, są to opinie wypowiadane głównie przez historyków anglosaskich (…) bądź niemieckich (…).

Jaka jest więc praca René Grousseta? Przede wszystkim jest to dzieło oparte na znakomitej znajomości źródeł z epoki. Autor swobodnie posługuje się kronikami zachodnimi, łacińskimi i starofrancuskimi, ale także dziełami kronikarzy arabskich, które obszernie cytuje i analizuje. Należy też dodać, że Grousset był wybitnym orientalistą, świetnym znawcą muzułmańskiego Wschodu, co dawało mu niezbędną wiedzę o historii i geografii Orientu. Większość dokonanych przez niego ustaleń obowiązuje do dzisiaj, a przyjęta przez niego trzytomowa formuła Historii wypraw krzyżowych została powtórzona np. przez Stevena Runcimana, obficie zresztą czerpiącego z dzieła swojego francuskiego kolegi. Jeżeli przychylamy się do opinii, że René Grousset pisze swoje dzieło z pozycji francuskiego „kolonialisty”, to trzeba zauważyć, że potrafi też być surowy w ocenie postępowania „francuskich” krzyżowców.

- Karol Polejowski, Z przedmowy do wydania polskiego

Spis treści:

Wstęp. Znaczenie krucjat i ich miejsce w historii powszechnej /9

Wprowadzenie do tomu III /35

Rozdział XIV. Frankijska rekonkwista. Konrad z Montferratu i trzecia krucjata  /37

Konrad z Montferratu. Obrona Tyru  /37

Trzecia krucjata. Fryderyk Barbarossa /42

Gwidon z Lusignan, Konrad z Montferratu i oblężenie Akki  /50

Filip II August i odzyskanie Akki  /70

Ryszard Lwie Serce i odzyskanie wybrzeża palestyńskiego  /82

Rozdział XV. Ugruntowanie frankijskiej rekonkwisty. Henryk z Szampanii i Amalryk z Lusignan /129

Rządy Henryka z Szampanii /129

Rządy Amalryka II z Lusignan: koncentracja sił frankijskich. Safadyn: przegrupowanie sił ajjubidzkich  /153

Regencja Jana I z Ibelinu  /178

Rozdział XVI. Jan z Brienne - heros z Francji  /183

Objęcie rządów przez Jana z Brienne. Przywrócenie pokoju z imperium ajjubidzkim /183

Krucjata węgierska z 1217 roku /187

Jan z Brienne i wyprawa do Egiptu /196

Sukcesja po Boemundzie III: Antiochia frankijska czy ormiańska? /225

Rozdział XVII. Fryderyk III i niemiecka dominacja /245

Fryderyk II, król Jerozolimy /245

Pielgrzymka bez wiary. Dziwna krucjata Fryderyka II /258

Bunt lewantyńskiej Fracji przeciwko dominacji niemieckiej  /285

Rozdział XVIII. Królestwo bez króla. Rządy rodziny Ibelinów /301

Republika Akki przeciwko przywróceniu autorytetu monarchii /301

Księstwo Antiochii-Trypolisu pod rządami Boemunda V /311

Na zapleczu frankijskiej Syrii. Koniec panowania sułtana al-Kamila /315

Krucjata francuska w 1239 roku /319

Upadek panowania niemieckiego w Tyrze /338

Pierwsze rezultaty frankijskiej anarchii: ostateczna utrata Jerozolimy  /346

Rozdział XIX. Święty Ludwik i Francja w Lewancie /361

Wyprawa do Egiptu /361

Rewolucja mamelucka /404

Ludwik IX w Syrii /410

Ludwik IX i sojusz z Mongołami /429

Rozdział XX. Frankijska anarchia i wojna świętego Saby /439

Regencja Jana z  Ibelinu-Jaffy /439

Wojna świętego Saby /441

Feudalna republika i zagrożenie zewnętrzne /458

Rozdział XXI. "Krucjata mongolska" /463

Założenie chanatu mongolskiego w Persji. Ilchan Hulagu i jego nestoriańskie otoczenie /463

Zniszczenie kalifatu bagdadzkiego przez Hulagu /467

"Krucjata mongolska" w 1260 roku. Zdobycie Aleppo i Damaszku  /474

Przejęcie władzy przez Bajbarsa. Mamelucki imperializm  /496

Rozdział XXII. Samobójstwo zanarchizowanego feudalizmu /503

Frankijska anarchia i objęcie władzy przez Hugona III /503

Bajbars i zagarnianie posiadłości frankijskich /507

Hugon III i próby doprowadzenia do odrodzenia frankijskiego /524

Krucjata Edwarda I z Anglii i chan Persji Abaga /536

Niepowodzenie dzieła odbudowy monarchii przez Hugona III. Powrót walk wewnętrznych i destrukcyjnej polityki /540

Imperium andegaweński i frankijska Syria /546

Wojna domowa w Hrabstwie Trypolisu aż do końca jego istnienia /552

Rozdział XXIII. Odrzucenie sojuszu z Mongołami i upadek Akki  /561

'Krucjata mongolska" w latach 1280-1281 /561

Chan Argun, misja Rabbana Bar Saumy i chrześcijaństwo /571

Frankijska anarchia w przededniu ostatecznej katastrofy /586

Koniec. Upadek Trypolisu (1289) i Akki (1291)  /596

Dodatki i uzupełnienia do tomów I-III  /613

Drzewa genealogiczne /618

Mapy  /633

Indeks  /647