Historia wypraw krzyżowych i frankijskiego Królestwa Jerozolimy. Tom II Monarchia frankijska i monarchia muzułmańska równowaga

Autor: Rene Grousset

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 720, mapy

Okładka: twarda

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Dzieło francuskiego historyka już w momencie publikacji wzbudziło duże emocje. Autor opisał epopeję lewantyńskich wypraw krzyżowych, traktując je jako przedsięwzięcie „francuskie” oraz przedstawiając państwa krzyżowe w Palestynie i Syrii jako zamorskie, kolonialne enklawy średniowiecznej Francji. Dla Grousseta Królestwo Jerozolimy było dwunastowieczną Francją w miniaturze, Hrabstwo Trypolisu – Prowansją w Libanie, a Księstwo Antiochii to syryjskie państwo francuskich Normanów. Nie ulega wątpliwości, że Grousset postrzegał dzieje krucjat przez pryzmat cywilizacyjnej roli Francji, co wzbudzało i ciągle wzbudza dość surowe sądy historyków zajmujących się zagadnieniem średniowiecznych wypraw krzyżowych. Co interesujące, są to opinie wypowiadane głównie przez historyków anglosaskich (…) bądź niemieckich (…).
Jaka jest więc praca René Grousseta? Przede wszystkim jest to dzieło oparte na znakomitej znajomości źródeł z epoki. Autor swobodnie posługuje się kronikami zachodnimi, łacińskimi i starofrancuskimi, ale także dziełami kronikarzy arabskich, które obszernie cytuje i analizuje. Należy też dodać, że Grousset był wybitnym orientalistą, świetnym znawcą muzułmańskiego Wschodu, co dawało mu niezbędną wiedzę o historii i geografii Orientu. Większość dokonanych przez niego ustaleń obowiązuje do dzisiaj, a przyjęta przez niego trzytomowa formuła Historii wypraw krzyżowych została powtórzona np. przez Stevena Runcimana, obficie zresztą czerpiącego z dzieła swojego francuskiego kolegi. Jeżeli przychylamy się do opinii, że René Grousset pisze swoje dzieło z pozycji francuskiego „kolonialisty”, to trzeba zauważyć, że potrafi też być surowy w ocenie postępowania „francuskich” krzyżowców.
Karol Polejowski
Z przedmowy do wydania polskiego

Spis treści:

Wstęp  /9

Rozdział VIII. Fulko z Andegawenii i koronacja królewska w Jerozolimie  /13

Rozdział IX. Panowanie Fulka z Andegawenii   /17

1. Król Fulko, władztwa wasalne i świat muzułmański w latach 1131-1135  /17

2. Życie w Jerozolimie i Antiochii pod panowaniem Fulka. Konflikty kościelne i tragedie na dworze królewskim  /31

3. Zanki, unieruchomiony przez zamieszki w Iraku, zaniedbuje sprawy Syrii (1131-1135)  /55

4. Zanki, uwolniony od spraw w Iraku, angażuje się w walkę przeciwko Frankom. Frankowie w defensywie  /63

5. Interwencja cesarza Jana Komnena w sprawy Syrii. Kwestia Antiochii i koalicja frankijsko-bizantyjska przeciwko islamowi (1137-1138)  /79

6. Sojusz frankijsko-damasceński przeciwko Zankiemu  /109

7. Koniec panowania. Powrót cesarza Jana Komnena do nadgranicznych marchii syryjskich. Bizantyjskie ultimatum z 1142 roku z żądaniem niezwłocznego wydania Antiochii cesarzowi  /127

Rozdział X. (Część pierwsza). Regencja królowej Melisandy. Upadek Edessy i druga krucjata  /147

1. Pierwszy sukces kontrofensywy tureckiej. Turcy niszczą Hrabstwo Edessy  /147

2. Ekspedycja do Hauranu i zerwanie sojuszu frankijsko-damasceńskiego. Frankofilska polityka Mu`in ad-Dina Unura w Damaszku  /179

3. Druga krucjata  /182

4. Konsekwencje zmiany kierunku drugiej krucjaty. Zepchnięcie Księstwa Antiochii nad Orontes i likwidacja resztek Hrabstwa Edessy  /227

Rozdział X. (Część druga). Rządy Baldwina III  /257

1. Przywrócenie autorytetu monarchii przez Baldwina III  /257

2. Feudalizm łupieżczy i żądny krwi. Renald z Chatillon księciem Antiochii  /270

3. Wznowienie ekspansji Królestwa Jerozolimy  pod rządami Baldwina III. Zdobycie Askalonu. Frankijski protektorat nad Damaszkiem  /278

4. Polityczne zjednoczenie muzułmańskiej Syrii. Nur ad-Din władcą Aleppo i Damaszku. Królestwo muzułmańskie przeciwko monarchii frankijskiej  /298

5. Baldwin III i Manuel Komnen. Bizantyjski protektorat nad frankijską Syrią  /324

Rozdział XI. Amalryk I i podbój Egiptu  /335

1. Amalryk I i odrodzenie polityki frankijskiej  /335

2. Rewolucja w Egipcie i interwencja frankijska. Egipska niepodległość uratowana przez Franków (1164)  /360

3. Dywersja Nur ad-Dina w Syrii. Boemund III, Księstwo Antiochii i klęska pod Harencem  /373

4. Ustanowienie protektoratu frankijskiego nad Egiptem (1167)  /388

5. Sojusz frankijsko-bizantyjski  w 1168 roku zawarty dla podziału Egiptu  /407

6. Błąd roku 1168. Porzucenie przez Franków polityki protektoratu w Egipcie i próba bezpośredniego podboju kraju  bez wsparcia bizantyjskiego  /413

7. Punkt zwrotny krucjat. Saladyn władcą Egiptu. Okrążenie frankijskiej Syrii  /431

8. Po zjednoczeniu muzułmanów. Ostatnia szansa: sojusz frankijsko-bizantyjski  /454

9. Ostatnie aspekty polityki muzułmańskiej Amalryka I. Korzyści z rywalizacji między Zankidami i Ajjubidami. Wsparcie lokalnego czynnika egipskiego i asasynów  /474

Rozdział XII. Baldwin IV, król trędowaty  /489

1. Pierwsza regencja hrabiego Rajmunda III z Trypolisu  /489

2. Krucjata flandryjska w 1177 roku i porzucenie współpracy frankijsko-bizantyjskiej /507

3. Baldwin IV i obrona granic frankijskich przed Saladynem (1177-1180)  /520

4. Nagromadzenie błędów wewnętrznych w Królestwie Jerozolimy w przededniu wielkiej wojny  /548

5. Renald z Chatillon, złamanie rozejmu i wznowienie wojny  /558

6. Śmierć Baldwina IV, koniec dynastii adreńsko-andegaweńskiej i monarchicznej tradycji jerozolimskiej  /589

Rozdział XIII. Rajmund III czy Gwidon z Lusignan? Zagłada Królestwa Jerozolimy  /603

1. Regencja hrabiego Rajmunda III z Trypolisu. Pokój  /603

2. Sukcesja po Baldwinie V. Rajmund III czy Gwidon z Lusignan?  /607

3. Rządy Gwidona z Lusignan. Wojna i klęska  /616

4. Podbój Królestwa Jerozolimy przez Saladyna /634

Dodatki  /663

Drzewa genealogiczne  /707

Mapy  /711