Historia protestantyzmu w Poznaniu od XVI do XXI wieku

Autor: Olgierd Kiec

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 540

Okładka: miękka

Format: 17,00 cm x 24,5 cm

Historia protestantów stanowi ważny, choć mało znany fragment przeszłości Poznania, dotąd rzadko podejmowany przez profesjonalną historiografię. Współcześni mieszkańcy miasta wykazują tymczasem rosnące zainteresowanie wszystkimi aspektami dziejów Poznania, nie zawsze znajdując rozwiązanie nurtujących ich pytań w opracowaniach profesjonalnej historiografii. Proponujemy zatem unikalne opracowanie, przygotowane przez zawodowego historyka urodzonego w Poznaniu, ale pracującego w Zielonej Górze i zajmującego się dziejami protestantyzmu od ponad dwudziestu lat. Książka nie jest zwykłym opracowaniem z zakresu regionalnej historii, lecz stanowi próbę spojrzenia na dzieje protestantyzmu na pograniczu polsko-niemieckim z lokalnej, poznańskiej perspektywy. Profesjonalizm i unikalność publikacji nie oznaczają ograniczenia do wąskiego kręgu odbiorców – książka jest napisana w przystępny sposób.

Spis treści:

Wstęp  /7

Rozdział I. Protestanccy mieszkańcy Poznania w epoce nowożytnej (do 1815 roku)  /19

1. Reformacja i kontrreformacja (do 1764 roku)  /19

2. Odbudowa zborów pod rządami Stanisława Augusta (1764-1793)  /42

3. W Prusach Południowych i Księstwie Warszawskim (1793-1815)  /56

Rozdział II. W pruskiej twierdzy {1815-1900)  /69

1. Krótka epoka "pojednania" (1815-1831)   /69

2. Pod znakiem napięć wyznaniowych i narodowych (1831-1858)  /85

3. Ostateczny kres epoki przedrozbiorowej (1858-1886)   /127

4. Protestantyzm w służbie Prus i Rzeszy Niemieckiej (1886-1900)   /157

Rozdział III. W metropolii Niemieckiej "Marchii Wschodniej" (1900-1918)  /175

1. W cieniu cesarskiego zamku - poznański protestantyzm w służbie nowego stulecia  /175

2. Parafie i kościoły w mieście i wokół miasta  /181

2.1. Parafia Chrystusa na Łazarzu i Górczynie   /184

2.2. Parafia św. Mateusza na Wildzie  /195

2.3. Parafia św. Łukasza na Jeżycach  /205

2.4. Parafia św. Pawła  /214

2.5. Parafia św. Piotra (Jednoty)   /224

2.6. Parafia św. Krzyża  /228

2.7. Parafia na Morasku  /238 

2.8. Parafia w Żabikowie 

2.9. Parafia w Starołęce i Krzesinach   /258

2.10. Parafie planowane: Główna-Kicin i Chartowo-Kobylepole  /264

3. Kwestia socjalna i misja wewnętrzna  /271

4. Pierwsza wojna światowa i powstanie wielkopolskie  /286

Rozdział IV. W "najbardziej polskim" mieście Drugiej Rzeczypospolitej (1919-1939)   /299

1. Poznań - centrum niemieckiego protestantyzmu w Drugiej Rzeczypospolitej Polskiej  /299

2. Parafie ewangelicko-unijne i ich duszpasterze  /331

3. Polski Zbór Ewangelicko-Augsburski  /360

4. W cieniu Trzeciej Rzeszy. Poznańscy ewangelicy w latach 1933-1939   /377

Rozdział V. W stolicy Kraju Warty (1939-1945)  /391

1. Wrzesień 1939 roku  /391

2. Antykościelna polityka we "wzorcowym okręgu" Rzeszy Niemieckiej  /403

3. Parafie ewangelickie - tygiel niemieckiego Wschodu  /416

Rozdział IV. W poszukiwaniu tożsamości. Poznańscy ewangelicy po 1945 roku  435

1. Polonizacja protestantyzmu - "spełnienie marzeń" księdza Karola Kotuli   /435

2. W objęciach "totalitarnego" państwa  /461

3. Pamięć, tożsamość, własność. Poznański protestantyzm po upadku PRL  .482

Zakończenie  .49

Aneks - Egzekucja Arthura Greisera w 1946 roku w relacji księdza Karola Świtalskiego  /505

Źródła i opracowania  /511

Indeks nazwisk  /527