Historia pancernika

Pancernik – klasa dużych, silnie opancerzonych i uzbrojonych pełnomorskich okrętów artyleryjskich, stanowiących trzon największych flot wojennych od czasu powstania klasy pancerników w drugiej połowie XIX wieku do okresu II wojny światowej.

Przeznaczeniem pancerników było zapewnienie panowania na morzach poprzez wygrywanie bitew artyleryjskich i niszczenie wrogich jednostek nawodnych wszystkich klas. Pierwsze pancerniki pojawiły się w latach 60. XIX wieku i z miejsca zastąpiły drewniane okręty liniowe w roli najpotężniejszych jednostek floty, przejmując także ich nazwę w niektórych językach (zobacz niżej). Pod koniec XIX wieku, od generacji przeddrednotów, charakterystyki pancerników uległy ustaleniu jako okręty o wyporności pełnej ponad 9000 ton, z artylerią główną kalibru 254 mm i więcej, ze stalowym kadłubem i napędem parowym. Później parametry te jeszcze wzrastały. Szczyt znaczenia pancerniki miały podczas wojny rosyjsko-japońskiej (1904–1905) i I wojny światowej, istotną rolę odgrywały także podczas II wojny światowej, aczkolwiek utraciły wtedy swój prymat na rzecz lotniskowców. W latach 1870 do 1949 ukończono 390 pancerników. Po II wojnie światowej klasa ta stopniowo zanikła, jedynie nieliczne pozostające w służbie okręty używane były w bardzo ograniczonym zakresie do lat 90. XX wieku. Polska nie posiadała w swojej marynarce okrętów tej klasy.

Spis treści:

Część I

Zanim wymyślono pancernik /5

Pierwsze pancerniki /18

Pancerniki wieżowe /38

Predredonty /55

Część II

Dreadnought i jego następcy /79

Krążowniki linowe /114

Straty pancerników w I w. św. /126

Wakacje morskie /140

Szybkie pancerniki /159

Straty pancerników w II w. św.  /180

Koniec ery pancerza /198

Część III

Aneks ilustracyjny /209

Bibliografia /236

Źródła zdjęć /238