Historia męskości Tom I. Od starożytności do oświecenia. Wymyślanie męskości

Redakcja: Georges Vigarello

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 608

Okładka: twarda

Format: 16,5 cm x 23,5 cm

Męskość jest naznaczona tradycją sięgającą niepamiętnych czasów – to nie tylko płeć męska, lecz sama jej natura oraz jej część „najszlachetniejsza”, by nie rzec: najdoskonalsza. Przez wieki uchodziła za cnotę i stanowiła jeden z fundamentów społeczeństw Zachodu. Od starożytności do oświecenia oznaczała pewną koncepcję mocy, która obejmowała zarówno siłę fizyczną, jak i męstwo psychiczne. Jej kody, rytuały i fantazmaty kulturowe utrwalały patriarchalny obraz świata, choć męskiej dominacji zawsze zagrażało widmo porażki.

Nie było też nigdy uniwersalnego, niezmiennego modelu męskości. Społeczność kupiecka hołdowała innemu ideałowi niż społeczność wojskowa. Dworzanin nie mógł wyobrażać sobie męskości tak samo jak rycerz. Ten zaś pojmował ją inaczej niż duchowny czy mieszczanin. Te właśnie różnice i przemiany, a także związane z nimi gesty nienormatywne, starają się zrekonstruować autorzy i autorki pierwszego tomu Historii męskości.

Spis treści:

Przedmowa  /5

Wprowadzenie  /7

Część 1. Greckie koncepcje męskości (Maurice Sartre)  /13

I. Andreia - istota męskości  /15

II. Wychowanie mężczyzny - rodzina, państwo  /17

III. Mężczyzna w swej płci  /32

IV. Mężczyzna i kobiety  /48

Część 2. Rzymskie koncepcje męskości. Vir, virilitas, virtu (Jean-Paul Thuillier)  /57

Kwestie słownikowe /59

I. O czynieniu dobrego użytku z męskości  /65

II. Fizyczny portret mężczyzny męskiego  /75

III. Portret moralny męskiego Rzymianina  /90

Część 3.  Świat barbarzyński. Krzyżowanie się kultur i przemiany męskości (Bruno Dumezil)  /99

I. Rzymskie spojrzenie na mężczyznę barbarzyńskiego  /101

II. Wewnętrzne wyróżniki społeczeństwa barbarzyńskiego  /106

III. Od wojownika do rycerza  /115

Część 4. Mężczyzna średniowieczny, siła i krew (Claude Thomasset)  /123

I. Siła, model nadrzędny  /125

II. Niedźwiedź, zwierzę symbol  /128

III. Odwaga  /133

IV. Rana i śmierć  /140

V. Krew  /146

VI. Męskość a fizjonomika  /151

VII. Obraz krwi  /154

VIII. Jak się zostaje mężczyzną?  /154

Część 5. Świat nowożytny, męskość absolutna (XVI–XVII wiek)   /159

Męskość nowożytna. Przekonania i dociekania Georges Vigarello  /161

I. Wynalazek „delikatności” /162

II. Męskość zagrożona? /164

III. Męskość i władza  /166

1. Męskość i jej „inni”. Wyobrażenie paradoksalnej płci męskiej (Lawrence D. Kritzman)  /169

I. Rabelais i męski niepokój /171

II. Blasony ciała i złudne pragnienia /179

179 III. Montaigne i „urojenia” męskości /184

2. Męskość duchownych (Jean-Marie Le Gall)  /189

I. Duchowny zniewieściały – argument polemiczny /191

II. Odrzucenie zła, odrzucenie samca /195

III. Męskość klerykalna /199

3. Gorącość mężczyzn. Męskość a myśl medyczna w Europie (Rafael Mandressi)  /205

I. Wiek męski a kompleksja /207

II. Moc, niemoc  /211

III. O „świadkach” męskości i konsekwencjach ich utraty  /216

IV. O zającach i mężczyznach, czyli o inwersji seksualnej  /220

Bycie i stawanie się  /224

4. Ludwik XIV, czyli męskość absolutna? (Stanis Perez)  /225

I. Uczenie się męskości absolutnej (1638–1666) /229

II. Apollo regnante (1667–1693)  /239

III. Męskość w stanie kryzysu (1693–1715)  /247

Męskość absolutna?  /253

5. Od wojownika do wojskowego (Hervé Drévillon) /255

I. Fabuła rycerska /256

II. Dobrodziejstwa płynące z cnoty /263

III. Wojna!  /271

IV. Od mężności do męskości  /276

6. Dwuznaczność ról płciowych o doświadczenie teatralne (Christian Biet) /285

I. Człowiek -w -ogóle - i człowiek męski, definicje i niejasności  /285

II. Męskość udawana - nadmiernie eksponowana cecha władcza  /285

III. Komedia małżeńska, eksperymenty teatralne i męskość wirtualna  /293

IV. Męska wirtualność, homospołeczność i homoseksualizm  /298

V. Kobiety również... /303

VI. Tragedia a męskość bohaterów (i bohaterek)  /311

VII. Miecz obrotowy i męstwo arystokratyczne  /314

VIII. Szimena - bohater supermęski?  /315

VIII. Eksperymentowanie z rodzajem nijakim  /318

7. Świadectwo malarstwa (Nadeije Laneyrie-Dagen)  /321

I. Ciało męskie, jedyny obraz Boga  /321

II. Rubens a geometria mężczyzny  /324

III. Mężczyzna, ten inny lew /326

IV. Męska odwaga - wielość znaczeń  /327

V. Sak /328

VI. ... i żołądek  /329

VII. Poza - początek ewolucji?  /330

VIII. Miecz i rękawica  /331

IX. Noga i łydka  /333

X. Zwierzę do towarzystwa: koń  /336

XI. ...i pies  /339

XII. Mężczyzna z gminu - zachowanie w towarzystwie  /341

XIII. Mąż i jego żona  /345

XIV. Kochanek i jego kochanka  /347

XV. Ojciec swoich synów  /350

8. Człowiek męski a dzikus z ziem nowo odkrytych (Georges Vigarello)  /353

I. "Odkrywanie" dzikiego i męskość niemożliwa  /354

II. Nowożytność a odkrywanie męskości pierwotnej /358

III. Oświecenie a mit męskości  /364

Część 6. Oświecenie i męskość zaniepokojona  /371

1. Ludowe formy męskości (Arlette Farge)  /373

I. Wzorce?  /374

II. Męskość w kwiecie wieku  /378

III. Kiedyś w końcu trzeba się ustatkować - męskość w małżeństwie  /383

IV. Czy męskość i przemoc nierozłącznie idą z sobą w parze? /387

V. Strach przed impotencją i przyprawieniem rogów  /390

2. Gry ćwiczebne, rozrywka i męskość (Elisabeth Belmas)  /395

I. Gry wojenne i walki dla mężczyzn "mocno stojących na nogach i odważnych"  /396

II. W stronę delikatności gestów męskich  /404

III. Przejawy ciągłości i zerwania - rozrywki szlacheckie i zawody ludowe  /409

3. Mężczyźni z fikcji literackiej (Michel Belon)  /415

Przypisy  /445

Indeks osób  /507

Autorzy  /517