Historia ciała tom 1 Od renesansu do oświecenia

Praca zbiorowa

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 540

Okładka: twarda

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Seria: Historiae

Historia ciała, monumentalne dzieło francuskich historyków, pokazuje, w jaki sposób ciało staje się przedmiotem historii. Autorzy nie pomijają żadnej sfery: mówią o religii, medycynie, seksualności, sztuce i innych dziedzinach życia. Ewolucję wyobrażeń ciała w kolejnych stuleciach ukazują w perspektywie „konkretnego” człowieka danej epoki. W rozważaniach tych daje się już przeczuć ciało naszych czasów. Uwadze autorów nie umyka żaden krzyk, szmer, milczenie ani gest, który może powiedzieć coś o kondycji człowieka. Ciało ukazane zostaje we wszelkich możliwych stanach: w cierpieniu, pragnieniu, marzeniu, w relacji do innych ciał. Także, jak chciał Foucault, w relacji do samego siebie.

Spis treści: 

Przedmowa do Historii ciała /5
Wprowadzenie /11

Część 1: Ciało, Kościół i sacrum - Jacques Gélis /15

I. Ciało Zbawiciela /19

1. Ślady pobytu /20
2. Narzędzia Męki Pańskiej /22
3. Pięć ran /23
4. Mąż Boleści /26
5. Cierpienia ukryte /27
6. Od serca skaleczonego do serca zranionego miłością /28
7. Tłocznia mistyczna /31
8. Chrystus lekarz /33
9. "To jest ciało moje" /34
10. Dzieci-Chrystusowie /36
11. Dziecko Męki Pańskiej /38
12. Niewiniątka /40

II. Włączyć się w ciało Chrystusa /41

1. Zadawać ciału katusze, na jakie zasługuje /42
2. Asceza pokarmowa /43
3. Niejasność znaków /45
4. Udręczenia, umartwienia /46
5. Wpisane w ciało /49
6. „Serce spalane miłością do Boga” /54
7. Męczeństwo miłości i przebicie serca /55
8. Choroba jako znak wybrania /57
9. „Róbcie choremu, co tylko chcecie…” /61
10.  Długotrwałość nowożytnego męczeństwa /62
11. Skruszona grzesznica /64
12. Herb świętych /65
13. Ciała oczekujące zmartwychwstania /66
14. „Wielkie piękno błogosławionych ciał” /68

III. Relikwie i ciała cudownie zachowane /69

1. Relikwia, ciało-protoplasta /70
2. Niezliczone relikwie /71
3. Relikwia trzymana na dystans /73
4. Relikwia w centrum sporów /77
5. Ciało pokawałkowane /81
6. Relikwie, które mówią /83
7. Ciała cudowne, ciała cudownie zachowane /85
8. Cuda ewangeliczne /88
9. Cuda karzące /89

IV. Przemiany obrazu ciała /90

1. Ciało protestanckie? /91
2. Konwulsjoniści /92
3. Ewolucja przedstawień /94

Część 2: Ciało pospólstwa, pospolite zwyczaje ciała - Nicole Pellegrin /97

I. Wypowiedzieć ciało - maluczcy i inni /99
II. „Ciało” – o słowach i o zmarłych /102
III. Posty ciała /108
IV. Ciężkie nogi i lekkie stopy /115
V. Ciężar i nawyki ciała /122
VI. Pielęgnacja i wydzieliny ciała /129
VII. Schronienie ciała - wnętrze i zewnętrze /134
VIII. Ciało - teatr pozorów? /142

Część 3: Ciało i seksualność w Europie w czasach Ancien Régime’u - Sara F. Matthews-Grieco /149

I. Okres dojrzewania i młodość - inicjacje seksualne i rytuały obcowania /154

1. Uspołecznić młodzież – konfraternie i kocia muzyka /154
2. Rytuały uwodzenia i praktyki przedślubne /157
3. Formy inicjacji i zdobywania doświadczenia seksualnego /161

II. Wiek dorosły – małżeństwo i wokół małżeństwa /165

1. Zachowania małżeńskie – między prokreacją a rozkoszą /166
2. Ludowy promiskuityzm i arystokratyczna rozwiązłość /174
3. Prostytucja /181

III. Ciało i „inne” typy seksualności. Między tolerancją a represją /189

1. Onanizm /190
2. Zoofilia /193
3. Sodomia /196
4. Trybady i „pocieraczki” /201

Część 4: Ćwiczyć, grać - Georges Vigarello /209

I. Szlachectwo i ćwiczenia fizyczne (XVI–XVII wiek) /211

1. Frontalna siła i sztuka wojownika /212
2. Wizja ruchów ciała, wizja wszechświata /221
3. Uczyć szykowności? /226
4. Parady mieszczańskie i „walki zręcznościowe” /233

II. Igrzyska, popędliwość, kontrola /238

1. Praktyki ekscytujące, praktyki rozproszone /238
2. Praktyki kontrolowane, praktyki odrębne /243
3. Praktyki zdrowotne, praktyki ograniczone /253

III. Od przywracania sił do ich kwantyfikacji /259

1. Odkryć ponownie siłę? /259
2. Gry, kalkulacja, skuteczność /266

Część 5: Zwierciadło duszy - Jean-Jacques Courtine /275

I. Tradycja fizjonomiki /277
II. Ciało i jego znaki /279

Część 6: Sekcje zwłok i anatomia - Rafael Mandressi /283

I. Wynalezienie sekcji zwłok /287
II. Zobaczyć i dotknąć /290
III. Czytać i rozkrawać /294
IV. Struktura, podział i mechanika /297
V. Jedność i fragment /301

Część 7: Ciało, zdrowie i choroby - Roy Porter i Georges Vigarello /305

I. Medycyna tradycyjna i wyobrażenie ciała /307

1. Humory /308
2. Równowaga /309
3. Płyny rozrzedzone /310

II. Medycyna ludowa, ciało i „powiązania” /311

1. "Korespondencje" /311
2. Harmonia i zapobieganie /312
3. Amulety i powiązania /312

III. Badania anatomiczne i „obserwacje” /313

1. Czytać Galena czy „obserwować”? /314
2. Robić sekcje zwłok /314
3. Odkrywać /315
4. Przeciwko „rozpowszechnionym błędnym mniemaniom” /316

IV. Ruchy wewnętrzne /317

1. „Fala” krwi /317
2. Krążenie /318
3. Horyzont maszyn /320
4. Pierwsi chemicy i fizycy /321

V. Między naukami podstawowymi a teoriami życia /323

1. Niemożliwa struktura /323
2. Mierzyć /324
3. „Anima” /324
4. „Pobudliwość” /326
5. „Żywotność” /327
6. Elektryczność /329
7. Rozmnażanie /329

VI. Kultura oświecenia i znaczenie włókna /330

1. „Napięcie” włókien /331
2. Kultura i hartowanie /332

VII. Od obserwacji ciała do narodzin medycyny klinicznej /333

1. Zobiektywizować chorobę /333
2. Prestiż analizy jakościowej /334
3. „Prawdziwa” przyczyna chorób? /335
4. Miazmaty i „ciało” zbiorowe /336
5. Imaginarium anatomii patologicznej /337

Część 8: Ciało nieludzkie - Jean-Jacques Courtine /341

I. Odczarowywanie dziwaczności /343
II. Monstra w literaturze popularnej /347
III. Obrazy i fikcje /348
IV. Monstrum i monstrualność /350
V. Wytwarzanie monstrualnego /351

Część 9: Ciało króla - Georges Vigarello /355

I. Ciało naturalne i ciało mistyczne /358

1. „Dwa ciała króla” /359
2. Sposoby przedstawiania obu ciał /361
3. Anglia i Francja /363

II. Absolutyzm inscenizowany /365

1. Ciała oddzielne czy połączone? /366
2. Ciało, etykieta, dwór /367
3. Ciało wojenne i władza cywilna /369

III. Siła między biologią a prawem /370

1. Przedłużyć życie króla /371
2. Złamać zbrodniarza /373
3. Kryzys wyobrażeń /374

Część 10: Ciało, wdzięk, wzniosłość - Daniel Arasse /379

I. Gloria ciała /384

1. Proporcje ciała /389
2. Oddziaływanie ciał /393

II. Formy kontroli nad ciałem /401

1. Anatomie /402
2. Dobre obyczaje i retoryka ciała /411

III. Opór ciała /426

1. Upodobanie do anomalii /427
2. Ambiwalencja figur woskowych /431

Przypisy /441
Indeks osób /521
Autorzy /531
Nota copyrightowa /533