Historia Wybrzeża Moskitów, Belize i Darien

Autor: Marcin F. Gawrycki

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 483

Okładka: miękka

Format: 14,5 cm x 20,5 cm

Seria: Biblioteka Iberyjska

Ameryka Łacińska wiąże się z cywilizacją iberyjską. W przeciwieństwie do wysp Morza Karaibskiego, które poddane były ostrej rywalizacji mocarstw europejskich, w kontynentalnej części Ameryki dominowali Hiszpanie i w ograniczonym stopniu Portugalczycy. Niewiele wiadomo o innych projektach kolonizacyjnych, w efekcie czego w powszechnej świadomości dominuje dość powierzchowny i niepełny obraz historii tego regionu świata. Tymczasem trzy kraje – Holandia, Francja i Wielka Brytania – rzuciły wyzwanie hiszpańskiemu imperium kolonialnego. Ostatnie z wymienionych państw przyjęło dwojaki model w swojej rywalizacji z Hiszpanią – okupacji terytorialnej na niezajętych wyspach karaibskich i ekspansji handlowej w kontynentalnej Ameryce.
W prezentowanej pracy chciałbym się przyjrzeć więc historii trzech obszarów, które stały się przedmiotem brytyjskich przedsięwzięć handlowo-osadniczych: Darién, Wybrzeża Moskitów i Belize. Pierwszy eksperyment, dotyczący terytorium leżącego na obecnej granicy kolumbijsko-panamskiej był krótki i nieudany, ale odcisnął swoje piętno na lokalnej społeczności. Drugi obszar, rozciągający się na całym atlantyckim wybrzeżu współczesnej Nikaragui i części atlantyckiego wybrzeża Hondurasu, był związany z długim procesem współpracy Brytyjczyków z tubylczym Królestwem Miskito, który okresowo znajdował się pod ich protektoratem. Wreszcie trzeci projekt wiąże się z istnieniem dziś niepodległego państwa Belize, choć bardzo długo, aż do połowy XIX wieku, obszar ten nie był uznawany za oficjalną brytyjską kolonię.

Spis treści:

Wstęp  /9

Rozdział I. Tubylcy i Hiszpanie na Wybrzeżu Moskitów  /13

Rdzenna ludność Wybrzeża Moskitów  /13

Ameryka Środkowa w świetle rywalizacji hiszpańsko-brytyjskiej  /28

Hiszpańskie próby podporządkowania Wybrzeża Moskitów  /36

Rozdział II. Majowie przed i w czasie hiszpańskiego podboju  /47

Majowie w Belize  /47

Belize w kontekście hiszpańskiego podboju Jukatanu  /53

Hiszpańskie próby podporządkowania Belize  /62

Rozdział III. Krótka historia Darién   /73

Tubylcy, Hiszpanie, korsarze i piraci  /73

Projekt Darién  /88

Szkocka katastrofa  /99

Walka Guna o zachowanie autonomii  /110

Rozdział IV. Anglicy na Wybrzeżu Moskitów  /125

Próby ustanowienia kolonii przez angielskich purytanów  /125

Era bukanierów  /131

Powołanie pierwszego brytyjskiego superintendenta  /141

Rozdział V. Pierwszy brytyjski protektor Wybrzeża Moskitów  /159

Pierwsze lata brytyjskiego protektoratu (1749-1763)  /159

Przygotowania do rozstrzygającego konfliktu (1763-1779)  /171

Wojna hiszpańsko-brytyjska (1779-783)  /186

Hiszpańskie próby przejęcia kontroli (1783-1800)  /197

Rozdział VI. Początki brytyjskiego osadnictwa w Belize  /211

Piraci, drwale i kampesz  /211

Początki osadnictwa w Belize (1700-1763)  /219

Walka o przetrwanie (1763-1798)  /227

Zarządzanie nieformalną kolonią  /234

Życie społeczno-gospodarcze  /244

Rozdział VII. Ustanowienie drugiego brytyjskiego protektoratu na Wybrzeżu Moskitów  /257

Powrót brytyjskiego zainteresowania  /257

Gregor McGregor i oszustwo Poyais  /264

Na drodze do ustanowienia drugiego brytyjskiego protektoratu  /270

Alexander MacDonald i utworzenie brytyjskiego protektoratu  /282

Tworzenie struktur władzy w brytyjskim protektoracie  /292

Rozdział VIII. Rozkwit i upadek brytyjskiego protektoratu na Wybrzeżu Moskitów  /299

Walka o granice  /299

Kalifornijska gorączka złota i wzrost zaangażowania USA  /308

Spadek znaczenia brytyjskiego protektoratu  /320

Ustanowienie rezerwatu Miskito  /32

Inkorporacja rezerwatu do Nikaragui  /337

Rozdział IX. Belize jako brytyjska kolonia  /349

Droga do statusu Kolonii Korony  /349

Walka o granice  /356

Życie społeczno-gospodarcze w XIX wieku  /370

Jukatańska wojna kast i jej wpływ na Belize  /386

Rozdział X. Wybrzeże Moskitów jako  część Nikaragui  /397

Wpływ Amerykanów na władzę w Nikaragui  /397

Północnoamerykanscy marines i Augusto Sandino  /411

Wybrzeże Moskitów podczas dyktatury Somozów  /420

Rewolucja sandinistowska i costanos  /428

Rozdział XI. Belizyjska droga do niepodległości  /443

Ku niepodległości  /443

Spór z Gwatemalą  /461

Życie społeczno-gospodarcze  /468

Bibliografia  /477