Historia Pomorza Tom III (1815-1850) Część I. Gospodarka, społeczeństwo, ustrój

Redakcja i wstęp: Gerard Labuda

Opracowanie: Stanisław Salmonowicz, Kazimierz Śląski, Bogdan Wachowiak

Rok wydania: 1993

Ilość stron: 441

Oprawa: miękka

Format: 16,5 cm x 23,5 cm

Stan bardzo dobry minus

Spis treści:

Wstęp  /5

DZIAŁ I. ZAGADNIENIA OGÓLNE (B. Wachowiak, S. Salmonowicz, K. Śląski)  /19

Rozdział I. Charakterystyka źródeł i historiografii (B. Wachowiak)  /19

1. Źródła archiwalne  /19

2. Źródła drukowane i druki współczesne  /22

3. Opracowania  /27

3.1. Charakterystyka ogólna   /27

3.2. Problematyka prawnoustrojowa  /29

3.3. Stosunki demograficzne, narodowościowe i wyznaniowe  /33

3.4. Stosunki społeczno-gospodarcze  /36

3.5. Stosunki polityczne, narodowościowe i wyznaniowe  /48

Rozdział II. Podziały terytorialne i ustrój polityczny ziem pomorskich w latach 1815-1850 (S. Salmonowicz)  /55

1. Ogólny obraz geografii politycznej i administracyjnej prowincji pomorskich po decyzjach kongresu wiedeńskiego  /55

Organizacja i reorganizacja pruskich władz administracyjnych w prowinchach pomorskich w latach 1815-1818  /58

2. Instytucje prawne prowincji po reformach  /64

2.1. Powstanie, organizacja i kompetencje sejmów prowincjonalnych  /66

2.2. Rola i działalność sejmów prowincjonalnych  /71

2.3. Zachodniopomorskie sejmiki komunalne  /73

2.4. Samorząd powiatowy w prowincjach pomorskich  /74

2.5. Urząd nadprezydenta  /77

3. Prawo prowincjonalne jako element odrębności i konserwatyzmu ziem pomorskich  /78

4. Podziały terytorialne i ich przemiany w latach 1815-1850  /83

4.1. Organizacja prowincji Prusy Zachodnie  /87

4.2. Organizacja prowincji Prusy (Prusy Wschodnie)  /89

4.3. Organizacja prowincji Pomorza Zachodniego  /91

5. Organizacja władz administracji ogólnej  /96

5.1. Urząd nadprezydenta i zarząd prowincją  /96

5.2. Rejencja. Organizacja i kompetencje  /102

5.3. Organizacja administracji powiatu  /107

6. Organizacja samorządu miast  /117

Ewolucja ustroju miast pomorskich w latach 1815-1831  /122

7. Organy wydzielonej administracji państwowej  /126

7.1. Generalne komisje regulacyjne do spraw uwłaszczeniowych  /126

7.2. Prowincjonalne dyrekcje podatkowe  /128

7.3. Okręgi wojskowe  /128

8. Administracja spraw wyznaniowych  /129

8.1. Kościół katolicki i jego organizacja terytorialna na Pomorzu  /129

8.2. Organizacja administracji wyznań protestanckich  /132

8.3. Inne wyznania  /135

9. Organizacja wymiaru sprawiedliwości  /135

10. Próba charakterystyki ogólnej  /139

Rozdział III. Stosunki demograficzne, narodowościowe i wyznaniowe (K. Śląski)  /143

1. Charakterystyka podstawy źródłowej  /143

2. Dynamika zaludnienia poszczególnych okręgów  /145

3. Ludność w miastach i na wsi  /148

4. Ruch naturalny ludności  /153

5. Emigracja i imigracja  /156

6. Struktura narodowościowa ludności w poszczególnych okręgach  /159

7. Struktura wyznaniowa ludności  /167

8. Przesłanki zachodzących zmian i problem ich prawidłowości  /173

DZIAŁ II. GOSPODARKA I SPOŁECZEŃSTWO (WIEŚ I MIASTO) (B. Wachowiak)  /177

Rozdział I. Ogólne tło rozwoju gospodarczego i społecznego Pomorza w pierwszej połowie XIX wieku  /177

1. Przesłanki gospodarczego i społecznego rozwoju nadmorskich prowincji pruskich po kongresie wiedeńskim  /177

2. Wspólne i specyficzne elementy sytuacji gospodarczo-społecznej Pomorza Zachodniego oraz Prus Zachodnich i Prus Wschodnich  /181

3. Rozwój kapitalizmu w rolnictwie na Pomorzu a w innych prowincjach  pruskich i państwach europejskich  /184

4. Charakterystyka urbanizacji Pomorza, Prus Zachodnich i Prus Wschodnich   /186

Rozdział II. Reformy agralne na Pomorzu w latach 1815-1850  /191

1. Początki reform agrarnych w prowincjach pomorskiej i pruskiej  /191

2. Zasady akcji uwłaszczeniowej w świetle deklaracji z 29 maja 1816 roku, ustaw w sprawie znoszenia ciężarów i podziału wspólnot gminnych z 1821 roku oraz dekretu z 1823 roku  /199

3. Wielcy właściciele ziemscy wobec uwłaszczenia po 1816 roku  /207

4. Ludność chłopska wobec uwłaszczenia po 1816 roku  /213

5. Przebieg realizacji reform agrarnych  /217

6. Skutki reform uwłaszczeniowych do 1849 roku  /231

6.1. Uszczuplenie areału chłopskiego  /231

6.2. Obciążenie finansowe i w naturze gospodarstw chłopskich  /239

6.3. Uwolnienie chłopów od pańszczyzny  /241

6.4. Wzrost majątków junkierskich i zmiany w strukturze społeczno-gospodarczej wsi  /243

6.5. Wpływ uwłaszczenia na własność ziemską ludności polskiej  /249

7. Rola państwa pruskiego w akcji uwłaszczeniowej  /255

Rozdział III. Rozwój rolnictwa pomorskiego w dobie uwłaszczenia  /256

1. Stan rolnictwa po wojnach napoleońskich  /256

2. Kryzys lat dwudziestych i próby jego przezwyciężenia  /266

3. Rozwój  sił wytwórczych w gospodarce folwarcznej i chłopskiej  /273

4. Produkcja rolna - kierunki i rozmiary  /285

4.1. Struktura upraw i jej uwarunkowania  /285

4.2. Rozmiary produkcji  /289

5. Gospodarka hodowlana  /295

5.1. Chów koni  /296

5.2. Chów bydła rogatego  /300

5.3. Hodowla owiec  /303

5.4. Chów kóz   /307

5.5. Hodowla świń i ptactwa domowego  /308

5.6. Pszczelarstwo i jedwabnictwo  /309

6. Pozarolne działy gospodarki wiejskiej  /310

6.1. Eksploatacja lasów i wód  /310

6.2. Ogrodnictwo i sadownictwo  /311

6.3. Przemysł wiejski  /312

7. Kształtowanie się kapitalistycznych stosunków produkcji i struktury zawodowej społeczności wiejskiej  /314

8. Stan gospodarki i sytuacja ekonomiczna ludności chłopskiej pod koniec pierwszej połowy XIX wieku  /316

9. Problemy rozwoju rolnictwa nadmorskich prowincji Prus w pierwszej połowie XIX wieku  /320

Rozdział IV. Kształtowanie się stosunków kapitalistycznych w rzemiośle, przemyśle i handlu  /322

1. Przesłanki przemian w zakresie sił wytwórczych, stosunków produkcji i wymiany  /322

2. Charakterystyka stanu wytwórczości przemysłowo-rzemieślniczej na Pomorzu w początkach XIX wieku  /330

3. Przeobrażenia w stanie rzemiosła i rozwój przemysłu  /344

3.1. Przemysł i rzemiosło rolno-spożywcze  /347

3.2. Przemysł maszynowy, stocznie i rzemiosło metalowe  /354

3.3. Przemysł włókienniczy i rzemiosło włókienniczo-odzieżowe  /359

3.4. Pozostałe działy przemysłu i rzemiosła  /366

4. Rynek wewnętrzny na Pomorzu, w Prusach Zachodnich i w Prusach Wschodnich  /368

5. Handel zagraniczny nadmorskich prowincji Prus  /379

5.1. Warunki rozwoju handlu morskiego  /379

5.2. Żegluga i handel morski pruskich prowincji nadmorskich  /387

5.3. Zagraniczny handel lądowy i śródlądowy  /403

6. Organizacja handlu, stan floty, porty  /414

7. Rozwój urbanistyczny miast i gospodarka komunalna  /426

8. Kształtowanie się kapitalistycznej struktury społecznej  /430

9. Konflikty społeczne w miastach na tle ekonomicznym  /433

10. Główne linie rozwoju miast nadmorskich prowincji Prus w pierwszej połowie XIX wieku  /436