Historia Kaszubów w dziejach Pomorza Tom II Czasy nowożytne. W Rzeczypospolitej Obojga Narodów, państwie brandenbursko-pruskim

Autor: Zygmunt Szultka

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 1000

Okładka: twarda

Format: 17,0 cm x 25,0 cm

Tom ten jak wszystkie pozostałe został poddany recenzjom przez specjalistów z zakresu tej epoki. opatrzony bibliografią, indeksami osobowymi i nazw geograficznych oraz streszczeniami (w jeżyku angielskim, niemieckim i kaszubskim). Integralną częścią są ilustracje - fotografie, mapy, reprodukcje dokumentów etc.

Spis treści:

Przedmowa  /5

Wprowadzenie /9

Konsekwencje trójpodziału terytorialno-politycznego Kaszubów i zamieszkiwanej przez nich ziemi w czasach nowożytnych /9

Stosunki polityczne, ustrojowo-prawne i społeczne Prus Królewskich, zwłaszcza województwa pomorskiego  /14

Przemiany polityczne i ustrojowo-prawne ziemi bytowskiej i lęborskiej  /24

Przeobrażenia polityczne i ustrojowo-prawne wschodniej części Pomorza Zachodniego zamieszkałej przez ludność języka kaszubskiego i niemieckiego  /29

CZĘŚĆ I. Prusy Królewskie/Zachodnie w epoce nowożytnej 1525-1815

Rozdział I. Rys stosunków politycznych Prus Królewskich  /51

Półtora wieku powolnej integracji z Koroną  /51

Druga wojna północna (1655-1660) i jej następstwa  /54

Przemiany polityczne w epoce saskiej  /62

Okres stanisławowski  /70

System sejmikowy województwa pomorskiego  /74

Udział Kaszubów w odsieczy wiedeńskiej 1683 r. i legenda o nobilitacjach kaszubskiej szlachty  /84

Przemiany polityczne w absolutnym państwie pruskim /94

Rozdział II. Główne linie rozwoju demograficznego Prus Królewskich i województwa pomorskiego w XVI-XVIII wieku  /105

Straty ludnościowe wojny trzynastoletniej i ich odbudowa  /105

Następstwa demograficzne wojen szwedzko-polskich - katastrofa potopu szwedzkiego  /110

Uwagi o rekonstrukcji ludnościowej w latach 1660-1700  /115

Nowe spostrzeżenia o ubytku ludności w trzeciej wojnie północnej i tempie jego odbudowy  /119

Zaludnienie województwa pomorskiego w 1766 roku oraz ubytek ludności i natężenie migracji jako następstwa "kordonu sanitarnego"  /122

Globalne zaludnienie Prus Królewksich w 1772 roku i liczba mieszkańców przejętych przez Prusy  /129

Rozwój ludnościowy Prus Zachodnich w latach 1773-1806  /133

Rozdział III. Rola imigracji zachodniopomorskiej w przemianach demograficznych Prus Królewskich  /137

Imigracja z Korony a historiografia i osadnictwo olęderskie  /137

Początki drugiej kolonizacji na pograniczu Pomorza Zachodniego i Prus Królewskich  /140

Potencjał ludnościowy Pomorza Zachodniego i Prus Królewskich  /149

Emigracja zachodniopomorska do Prus Królewksich pod rządami Gryfitów  /154

Emigracja zachodniopomorska do Prus Królewskich w drugiej połowie XVII i w XVIII wieku  /174

Rozdział IV. Kaszubski obszar językowy województwa pomorskiego w XVI-XVIII wieku  /191

Kaszubski obszar językowy w drugiej połowie XVI wieku  /191

Zasięg języka kaszubskiego w drugiej połowie XVI wieku /211

Zasięg kaszubszczyzny według źródeł opisowych /221

Przybliżony zasięg kaszubszczyzny w trzecim ćwierćwieczu XVIII wieku  /229

Rozdział V. Miasta kaszubskiego obszaru językowego w Prusach Królewskich 1525-1815  /257

Ludność  /257

Ustrój i organizacja władz miejskich  /271

Rolnictwo  /274

Rzemiosło i handel  /279

Życie miast w Prusach Zachodnich /282

Rozdział VI. Przemiany struktur majątkowych i społecznych wsi  /289

Liczba i przeobrażenia majątkowo-społeczne szlachty /289

Królewszczyzny, dobra kościelne i miejskie /317

Struktura społeczna mieszkańców wsi  /320

Kaszubskie elity społeczne  /330

Przemiany wsi pod pruskim panowaniem  /351

Rozdział VII. Przemiany religijne i kościelne /357

Reformacja jako ruch religijno-społeczny  /357

Kontrreformacja  /406

Stosunki wyznaniowe i kościelne w Prusach Zachodnich  /430

Rozdział VIII. Szkolnictwo  /439

Edukacja szlachecka /439

Katolickie szkoły parafialne i zakonne  /446

Szkolnictwo ewangelickie /467

Przemiany szkolnictwa w Prusach Zachodnich  /476

Rozdział IX. Zamknięty świat wartości  /485

Rodzina  /486

Czas pracy  /491

Kultura duchowa  /494

Kultura materialna  /497

CZĘŚĆ II. Ziemia lęborsko-bytowska

Rozdział X. Główne linie przemian językowych w XV-XVIII wieku  /507

Uwarunkowania zmian społecznych i językowych ziemi lęborskiej i bytowskiej od połowy XV do połowy XVII wieku  /507

Przemiany i przesunięcia granic kaszubszczyzny w drugiej połowie XVII i w pierwszej połowie XVIII w.  /527

Wpływ państwa pruskiego na przemiany i przesunięcia granic kaszubszczyzny od połowy XVIII w.  /533

Rozdział XI. Główne linie rozwoju społeczno-gospodarczego /539

Próby przełamania stagnacji demograficzno-gospodarczej ziemi lęborskiej i bytowskiej  /539

Życie gospodarcze w drugiej połowie XVII i w pierwszej połowie XVIII w.  /546

Próby przełamania stagnacji demograficzno-gospodarczej na przełomie XVIII-XIX w. /558

Zmiany własności ziemskiej szlachty w XVI-XVIII w.  /562

Rozdział XII. Miasta  /569

Rozwój społeczno-gospodarczy miast w latach 1454-1772  /569

Nieudane próby ożywienia gospodarczego po 1772 r.  /582

Rozdział XIII. Sejmik ziemi lęborskiej i bytowskiej w Lęborku - centrum życia politycznego i publicznego. Sądownictwo  /585

Uwagi wstępne /585

Ustrój, organizacja i działalność sejmiku lęborsko-bytowskiego w Lęborku (druga połowa XVII - pierwsza połowa XVIII w.)  /588

Likwidacja samorządu stanowego przez władze pruskie w latach 1742-1774 /600

Sądownictwo  /607

Rozdział XIV. Militaryzacja szlachty lęborskiej i bytowskiej i jej udział w pruskim korpusie oficerskim  /617

Stosunek szlachty lęborskiej i bytowskiej do armii brandenbursko-pruskiej i innych państw /617

Znaczenie szkoły kadetów w Słupsku w militaryzacji i prusyfikacji szlachty lęborskiej i bytowskiej  /619

Rozdział XV. Przemiany wyznaniowe i kościelne  /623

Wpływ reformacji na przemiany wyznaniowe oraz życie publiczne do 1637 r.  /623

Próby odzyskania wpływów Kościoła katolickiego w latach 1637-1657/58  /635

Stosunki wyznaniowe i kościelne w latach 1657/8 - 1772/3 (luteranizm, kalwinizm, katolicyzm)  /639

Przemiany religijno-kościelne w latach 1772/3 - 1815  /645

Rozdział XVI. Szkolnictwo  /647

Katolickie szkoły parafialne  /647

Ewangelickie szkolnictwo elementarne po 1657/8 r.  /652

Rozdział XVII. Kultura - wybrane aspekty  /659

Dziedzictwo kulturowe /659

Kultura duchowa  /661

O piśmiennictwie i jego autorach czasów nowożytnych  /664

CZĘŚĆ III. W Księstwie Słupskim, Księstwie Pomorskim i Księstwie Szczecińskim

Rozdział XVIII. Stosunki polityczne /677

Kaszubi zachodniopomorscy w granicach Księstwa Słupskiego 1455-1478  /677

Kaszubski obszar językowy w granicach Księstwa Pomorskiego 1478-1637  /683

Kaszubi zachodniopomorscy i starostwa lęborsko-bytowskiego pod rządami Hohenzollernów brandenburskich w drugiej połowie XVII i pierwszej XVIII w.  /698

Militaryzacja i prusyfikacja szlachty zachodniopomorskiej i lęborsko-bytowskiej w XVII-XVIII w.  /705

Rozdział XIX. Przemiany majątkowe szlachty zachodniopomorskiej  /713

Struktura majątkowa szlachty słupskiej w XVI w.  /713

Przemiany własności ziemskiej szlachty kaszubskiego obszaru językowego w XVII-XVIII wieku  /718

Zmiany własności szlacheckiej kaszubskiego obszaru językowego od wojny siedmioletniej do początku XIX wieku  /724

Rozdział XX. Stosunki wyznaniowe i kościelne /727

Reforma  /727

Polityka kościelna państwa brandenbursko-pruskiego w drugiej połowie XVII i w XVIII w.  /739

Opieka religijna nad ludnością kaszubską i przeobrażenia kaszubskiego obszaru językowego /753

Pietyzm i jego znaczenie /760

Stosunki kościelne, prądy oświeceniowe i wypieranie języka polskiego z kościołów i szkół kaszubskiego obszaru językowego 1763-1805  /766

Współdziałanie państwa, Kościoła i szlachty w likwidacji języka polskiego jako języka ceremoniału kościelnego i nauczania w kościołach i szkołach od połowy XVII do początków XIX wieku /775

Rozdział XXI. Kościół i szkoła na wsi zachodniopomorskiej w czasach nowożytnych - próby kształtowania postaw mieszkańców /785

Problem języka nauczania w parafiach i szkołach parafialnych  /785

Obrazy kaszubskiego tradycjonalizmu /894

Wykaz tabel  /909

Bibliografia  /911

Indeks osobowy  /949

Indeks miejscowości  /969

Streszczenia /979