Historia Amazonii Tom 1

Autor: Marcin Florian Gawrycki

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 345

Okładka: miękka

Format: 15,00 cm x 21,00 cm

Seria: Biblioteka Iberyjska

Marcin Florian Gawrycki – profesor zatrudniony na Wydziale Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego. Autor publikacji poświęconych Ameryce Łacińskiej, między innymi Chrystus jada cuy. Latynoamerykańska sztuka kulinarna nie od kuchni (2014) oraz sześciotomowej serii Latynoamerykańskie koncepcje stosunków międzynarodowych (2015). Szczęśliwy tata małej Zosi i jeszcze mniejszej Helenki.

Żegluga po Amazonce i jej dopływach jest niesamowitym, trudnym do opisania doświadczeniem. Choć obecnie odbywa się to na w miarę wygodnych statkach, to trudności z nawigacją (i łatwość wpadnięcia na mieliznę) oraz czas podróży daje pewne wyobrażenie o osiągnięciach tych osób, które wcześniej przemieszczali się tymi samymi systemami rzecznymi. Amazonia jest jednocześnie przestrzenią, która stosunkowo późno została zasiedlona przez europejskich kolonizatorów. Leżąc w samym sercu Ameryki Południowej, pozostawała niegościnną i skrytą krainą, która zniechęcała do eksploracji, poza momentami, gdy wierzono, że można znaleźć tam bogactwo. Tam poszukiwano bowiem El Dorado, La Canela czy Paitití. Jednocześnie Amazonia skrywa fascynującą historię, którą starałem się opowiedzieć w dwóch tomach, składających się na jedną całość.

Niniejsza praca jest częścią szerszego projektu, współtworzonego z Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, pragnącego przybliżyć polskiemu Czytelnikowi historię zaniedbanego dotąd w polskiej literaturze regionu Karaibów. Do tej pory w niniejszej serii ukazały się szesnaście tytułów, m.in. Historia Trynidadu i Tobago, Historia wysp bezużytecznych, Historia Kuby, Historia Jamajki, Historia Florydy i Luizjany. Historia hiszpańskiego Nowego Meksyku, Kalifornii i Teksasu, Historia Antarktydy, Historia Patagonii (pełna lista wewnątrz książki).

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wstęp  /9

Rozdział I. Poszukiwanie mitycznego bogactwa (I)  /13

Kultury amazońskie przed przybyciem Europejczyków /13

Traktat z Tordesillas /18

Początki eksploracji Amazonii  /26

Poszukiwanie El Dorado i La Caneli /34

Gonzalo Pizarro, Francisco de Orellana i „odkrycie” Amazonki /40

Rozdział II. Poszukiwanie mitycznego bogactwa (II) /53

Dalsza penetracja skrajnych rubieży Amazonii  /53

Entrada Pedro de Ursui do Amazonii i bunt Lope de Aguirre /58

Kolejne hiszpańskie eksploracje Amazonii /64

Rozdział III. Hiszpańskie osadnictwo w Amazonii  /71

Początki hiszpańskiej kolonizacji /71

Quijos  /73

Yaguarzongo i Pacamoros  /79

Mocoa–Sucumbíos /83

Regres /88

Rozdział IV. Portugalczycy w Amazonii /95

Powstanie kolonii w Brazylii /95

Intruzi nad Amazonką /98

Francuska kolonia São Luís  /104

Założenie Belém i bunt Tupinambás /108

Rozdział V. Walka o Amazonię  /113

Amazon Company /113

Portugalska kontrofensywa /117

Powrót intruzów /121

Ostateczne wydalenie obcych osadników  /125

Rozdział VI. Rozwój Estado do Maranhao e Grao-Para  /131

Portugalskie instytucje kolonialne  /131

Ponowne odkrycie Amazonki  /138

Przybycie zakonów misyjnych  /143

Jezuici nad Amazonką /146

Rozdział VII. Amazonia portugalska w XVII wieku /153

Bunt z 1661 roku  /153

Resgates /156

Gospodarka /167

Bunt Beckmana /170

Rozdział VIII. Jezuici w prowincji Maynas (I) /177

Pierwsze misje hiszpańskie  /177

Misje jezuickie w Maynas  /181

Brat Samuel Fritz  /187

Wzrost napięcia na pograniczu /192

Rozdział IX. Jezuici w prowincji Maynas (II)  /199

Konflikt hiszpańsko-portugalski o górny bieg Amazonii  /199

Ostatnie lata jezuitów w Maynas  /207

Wypędzenie jezuitów i tego następstwa /212

Rozdział X. Inne zakony misyjne w Amazonii /217

Franciszkańskie misje w peruwiańskiej Amazonii /217

Bunt Juana Santosa Atahualpy  /223

Misje franciszkańskie po wypędzeniu jezuitów /229

Misje nad Putumayo i Caquetą /231

Rozdział XI. Ekspansja portugalska na zachód (I)  /237

Amazonia portugalska w pierwszejbpołowie XVIII wieku  /237

Powstanie Manaos /241

Walka z Muras /246

Kwestia pogranicza portugalsko-francuskiego /249

Rozdział XII. Ekspansja portugalska na zachód (II) /255

Karmelici  /255

Jezuici /264

Portugalskie osadnictwo nad rzeką Madeirą  /270

Odkrycie Mato Grosso  /273

Powstanie kapitanatu Mato Grosso /281

Rozdział XIII. Amazonia portugalska w XVIII wieku /289

Traktat madrycki /289

Reformy markiza Pombala w Amazonii  /292

Kapitanat Rio Negro  /300

Rozdział XIV. Spory portugalsko-hiszpańskie o Amazonię  /307

Spór o Rio Branco  /307

Napięcia na pograniczu /313

Traktat z San Ildefonso i nieudana demarkacja granicy  /319

Bibliografia /325