Grudniowa kolęda. Kościół katolicki w Trómieście wobec grudnia 70

Redakcja: Piotr Abryszeński, Daniel Gucewicz

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 358

Oprawa: twarda

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Uwaga - okładka lekko przetarta z zarysowaniami

Książka stanowi pierwszą próbę kompleksowego przedstawienia reakcji Kościoła katolickiego na rewoltę grudniową 1970 r. w Trójmieście. Opisano w niej również działania władz komunistycznych, które w obliczu kryzysu starały się wykorzystać autorytet duchowieństwa do własnych celów.

Gdy w styczniu 1971 r. w kraju wzbierała nowa fala niezadowolenia społecznego, podczas rozmowy w gmachu Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku przewodniczący tego organu Tadeusz Bejm usiłował nakłonić biskupa Edmunda Nowickiego, by wydał uspokajający apel do wiernych. Na to ordynariusz gdański odpowiedział:

– My jesteśmy po to, by był pokój. Aniołowie w Betlejem śpiewali: „Chwała na wysokości Bogu, a na ziemi…”

– „…pokój ludziom dobrej woli” – dokończył przewodniczący.

– Przez dwa tysiące lat Kościół to czyni i czynić będzie – podsumował hierarcha.

Grudzień ’70 to jeden z najbardziej tragicznych epizodów w historii PRL, który urósł do rangi symbolu. Stał się również ważną cezurą w relacjach państwo–Kościół. Duchowni musieli się wówczas zmierzyć z trudnym zadaniem moralnym i duszpasterskim. Jak w obliczu takiego dramatu mówić o miłości bliźniego i przebaczeniu? Brutalna pacyfikacja strajków przyniosła wiele ofiar, a w polskich domach zagościły rozpacz i cierpienie, niekiedy trauma, ale też gniew.

Piotr Abryszeński i Daniel Gucewicz, bazując na szeroko zakrojonej kwerendzie źródłowej, prezentują rewoltę grudniową z perspektywy Kościoła katolickiego w Trójmieście. Ukazują postawę biskupów i zwykłych księży, ich działania i wypowiedzi. Omawiają także posunięcia władz komunistycznych wobec duchowieństwa oraz inne wątki z zakresu polityki wyznaniowej na początku lat siedemdziesiątych XX w. Książka stanowi pierwszą próbę kompleksowego zmierzenia się z tą problematyką.

(opis wydawcy)

Spis treści: 

Wstęp  /9
Wprowadzenie  /23
Kościół i polityka wyznaniowa PRL w przededniu Grudnia ’70  / 23
Rewolta grudniowa  /35
Prymas i Episkopat wobec wydarzeń na Wybrzeżu  /49
Początki normalizacji stosunków między państwem a Kościołem  /65
Reakcja Kościoła  /71
Wobec podwyżek / 71
W pierwszym tygodniu protestów  /72
Walki w pobliżu kościołów  /73
Zaangażowanie księży  /79
Pierwsze działania biskupów i kurii  /87
Komentarze na gorąco  /91
Biskupi i kurie biskupie  /95
Gdańsk -Oliwa   /96
Pelplin – Gdynia  /107
W parafi ach i kościołach  /111
Zakłócone duszpasterstwo  /111
Pogrudniowe wizyty duszpasterskie  /116
Wyciszanie nastrojów i emocji  /120
W intencji zabitych i poszkodowanych  /125
Odczytywanie listów pasterskich  /131
Ogólnopolski dzień modlitw za ojczyznę  /135
„Wrogie kazania”  /138
Komentarze i reakcje  /143
Pomoc materialna dla poszkodowanych  /149
Działania władz  /165
Przeciw głosowi biskupów  /165
Próby oddziaływania  /172
Rozmowy z biskupami  /172
Rozmowy z księżmi  /184
Praca operacyjna Służby Bezpieczeństwa  /190
Wykorzystanie agentury   /192
Cel: izolacja ks. Hilarego Jastaka   /203
Wsparcie techniki operacyjnej   /210
Sprawa ks. Władysława Ciastonia SAC  / 213
Kontrola nabożeństw   /219
Nocne pogrzeby  /222
Organizacja i przebieg pogrzebów 18–20 grudnia 1970 r  /223
Rola kapelanów wojskowych i reakcja kurii gdańskiej   /231
Dalsze pochówki. Udział o. Stanisława Frejlicha OFMConv  /242
Ekshumacje i ponowne pogrzeby   /249
Przyczynek do sporu o liczbę ofi ar   /252
W innych miejscach w Polsce   /254
Wokół Grudnia ’70  / 260
Kościelne postulaty robotników  /260
Stoczniowcy gdańscy w sprawie kościoła na Przymorzu  /264
Aktywizacja wiernych. Zabiegi o Kościół Morski w Gdyni  /269
Katolicy świeccy  /273
Wyznania mniejszościowe  /284
Pogrzeb biskupa gdańskiego i kwestia następstwa   /286
Wokół ks. Henryka Jankowskiego  /292
Pamięć i walka z pamięcią   /300
Wszystkich Świętych i Zaduszki   /300
Kościół wobec pierwszej rocznicy Grudnia ’70  /308
Grudniowe pomniki   /317
Zakończenie   /321
Wykaz skrótów    /324
Bibliografia   /329
Indeks osób   /351