Gdyby motyle do lwów listy pisały...Czyli o epistolografii Hildegardy z Bingen

Autorka: Małgorzata Kowalewska-Harasymiuk

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 394

Okładka: twarda

Format: 17,5 cm x 24,5 cm

Uwagi - okładka z lekkimi zatarciami

"Książka jest aktualna i bardzo potrzebna. Nie trzeba tego aż nadto argumentować! Wystarczy, że wspomnimy, że św. Hildegarda została ogłoszona przez papieża Benedykta XVI zaszczytnym tytułem Doktora Kościoła, a dokonało się to w 2012 roku. Tytuł ten otrzymują ci święci, którzy wyróżniają się w swych pismach prawowiernością i wybitną wiedzą teologiczną. Chodzi zatem o „wskazanie prawdziwie mistrzowskiej nauki życia opartej na Objawieniu, przez którą każdy człowiek może zbliżyć się do Boga” […]. Drugi argument dotyczy popularyzacji pism św. Hildegardy. Ich kompetentne przetłumaczenie, zinterpretowanie i zaprezentowanie to wyraźny wkład w polską kulturę współczesną, która o tyle staje się humanistyczną w całej swej okazałości, o ile czerpie z wyjątkowo twórczego dziedzictwa średniowiecznej tradycji filozoficzno-teologicznej, tak wspaniale obfitującej w genialną myśl, solidną metodę i logiczny wykład czasów klasycznych".

(Z recenzji dr. hab. Bogusława Drożdża, prof. Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu)

Spis treści:

Wstęp     /9

Rozdział 1. Sztuka pisania listów    /13

1.1. List jako gatunek literacki     /15

1.2. O listach Hildegardy tytułem wprowadzenia    /18

1.3. Artyzm listów    /19

1.3.1. Warstwa brzmieniowa     /21

1.3.2. Warstwa znaczeniowa    /24

1.3.3. Środki składniowe    /27

1.3.4. Maksymy i parabole     /30

Rozdział 2. Pustelnia u św. Dysyboda     / 43

2.1. W klasztorze św. Dysyboda    /43

2.2. W Klasztorze św. Ruperta    /55

Rozdział 3. Do możnych tego świata   /63

3.1. Listy do dostojników Kościoła    /63

3.1.1. Bernard z Clairvaux     /63

3.1.2. Papież Eugeniusz III   /70

3.1.3. Biskup Henryk z Moguncji    /73

3.1.4. Legaci papiescy    /77

3.1.5. Papież Atanazy IV i Aleksander III    /82

3.2. Listy do władców     /92

3.2.1. Konrad III Hohenstauf    /93

3.2.2. Fryderyk Barbarossa     /97

3.2.3. Henryk II Plantagenet     /105

Rozdział 4. O przyjaźni, czyli motyle i orły   /113

4.1. Opat Ludwik    /117

4.2. Opat Filip z Park    /127

4.3. Ryszarda von Stade     /132

4.4. Adelajda z Gandersheim   /140

4.5. Wspólnota ze św. Ruperta    /144

4.6. Męski klasztor benedyktynów    /151

Rozdział 5. Reguła św. Benedykta    /165

5.1. Komentarze do Reguły    /166

5.2. Zagubieni mnisi    /167

5.3. Explanatio Regulae Benedicti     /173

5.4. Humanizm i idea umiaru    /174

5.5. List do zagubionych mnichów   /178

Rozdział 6. Virginitas    /195

6.1. Najstarsze pisma poświęcone zagadnieniu dziewictwa   /196

6.2. Życie anielskie według Hildegardy   /203

6.3. Dziewicza natura     /211

6.4. Pochwała dziewictwa   /226

Rozdział 7. Kierownictwo duchowe    /229

7.1. Kierownictwo duchowe jako relacja międzyosobowa   /229

7.2. Starożytność pogańska   /235

7.3. Świat chrześcijański     /244

7.4. Kierownictwo duchowe w wybranych listach Hildegardy   /250

Rozdział 8. Antropologia i teoria cnót   /269

8.1. Mikrokosmos    /271

8.2. Ludzkie charaktery    /287

8.3. Człowiek odpowiedzialny za świat     /288

8.4. Złożenie z duszy i ciała    /290

8.5. Władze duszy    /296

8.6. Poznanie    /297

8.7. Cnoty moralne   /300

Rozdział 9. Perspektywa feminologiczna     /311

9.1. Ład społeczny a kwestia kobieca     /311

9.2. Wpływ doktryn neoplatońskich    /316

9.3. Materiał, którym dysponowało średniowiecze   /323

9.4. Z płaszczyzny charyzmatu   /331

Bibliografia    /347

Teksty źródłowe    /347

Opracowani   /350

Appendix    /355

Hildegarda z Bingen. Ordo Virtutum     /372

Ordo Virtutum (lat.)    /385