Finanse i handel średniowiecznego Krakowa

Stanisław Kutrzeba (1876–1946), profesor historii ustroju i dawnego prawa polskiego w Uniwersytecie Jagiellońskim, sekretarz generalny, a następnie prezes Polskiej Akademii Umiejętności, był niewątpliwie jednym z tych historyków, w charakterystyce którego uprawnione jest użycie określenia „mistrz historiografii”. W jego bogatym dorobku naukowym, który liczy blisko pięćset pozycji, znajdują się rozprawy dotyczące niemal wszystkich epok historycznych, po meandrach których poruszał się z wielką swobodą i erudycją . Nazwisko Stanisława Kutrzeby najczęściej bywa jednak łączone z jedną z najgłośniejszych prac w dziejach polskich badań historyczno-prawnych, mianowicie Historią ustroju Polski w zarysie, która, opublikowana po raz pierwszy w 1905 r., a następnie kilkakrotnie uzupełniana przez autora (do 1917 roku ukazały się cztery wydania), stała się na ponad pięćdziesiąt lat podstawowym podręcznikiem uniwersyteckim w tym przedmiocie. Nie należy jednak zapominać, że początki drogi naukowej tego znakomitego historyka prawa wiążą się z dziejami średniowiecznego Krakowa. Stosunkowo krótki okres zainteresowania historią rodzinnego miasta zaowocował jednak kilkoma rewelacyjnymi pracami, w których Kutrzeba stworzył podwaliny pod nowoczesne badania nad historią społeczno-gospodarczą miast w Polsce przedrozbiorowej.

Spis treści:
Marcin Starzyński – Średniowieczny Kraków w badaniach Stanisława Kutrzeby.
Finanse Krakowa w wiekach średnich.
I. Źródła.
II. Dochody.
1. Własne dochody gminy.
a. Z majątku.
b. Z przedsiębiorstw.
2. Monopole.
a. Wagi i topnie.
b. Schrottwagen.
c. Postrzygalnie sukna.
3. Opłaty.
a. Opłaty administracyjne.
b. Opłaty gospodarcze.
4. Podatki.
a. Podatki właściwe.
b. Cła.
5. Inne dochody.
III. Wydatki.
1. Wydatki na rzecz króla i królowej.
a. Egzakcje i kary.
b. Podwody.
c. Zarząd ceł królewskich.
2. Zarząd ogólny.
a. Ratusz.
b..Podróże rajców i posłańcy.
c..Przyjęcia.
3. Nadzór i bezpieczeństwo.
a. Nadzór handlowy (affusores).
b. Nadzór ogniowy.
c. Bezpieczeństwo.
4. Porządek i komunikacje.
a. Porządek.
b. Komunikacje.
5. Wygoda.
a. Studnie.
b. Wodociągi.
c. Zegar.
6. Dobroczynność.
7. Zarząd skarbowy.
a. Majątek gminy.
b. Przedsiębiorstwa.
c. Monopole.
IV. Długi.
V. Administracja finansów i kontrola.
VI. Rozwój historyczny.
Zakończenie: Pogląd na stosunki finansowe innych miast w Niemczech i Polsce.
Dodatek. Tablice statystyczne
 

Handel Krakowa w wiekach średnich na tle stosunków handlowych Polski.
Przedmowa.
Wstęp.
I. Drogi wiodące przez Kraków.
II. Wielki handel.
1. Stosunki handlowe z Flandrią i Prusami.
2. Stosunki handlowe z Węgrami.
3. Stosunki handlowe z Śląskiem i Niemcami.
4. Stosunki handlowe z Lwowem i ze Wschodem.
5. Charakter i ocena tego handlu.
III. Handel krajowy.
1. Kwestia ceł wewnątrz kraju.
2. Handel solą.
3. Handel suknem.
4. Stosunki handlowe z miastami polskimi.
5. Targ lokalny.
IV. Organizacja handlu.
1. Ustrój stanu kupieckiego.
a. Przedsiębiorstwa handlowe.
b. Związki dla poparcia handlu (kongregacja kupiecka – Hanza).
2. Formy stosunków handlowych.
3. Ustrój targu.
a. Obrona targu wobec obcych.
b. Jarmarki i targi.
4. Kontrola towaru, miar i wag oraz cen.
Zakończenie.