Emigracja z pogranicza Brandenburgii, Śląska i Wielkopolski do Australii Południowej w latach 1838 - 1914

Autorka: Anetta Maksymowicz

Rok wydania: 2011

Liczba stron: 394

Okładka: twarda

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Autorka opracowała zagadnienie, które w historiografii polskiej jest prawie zupełnie nierozpoznane. Jej rozważania dotyczą wychodźstwa z terenów pogranicza brandenbursko-śląsko-wielkopolskiego (tzw. Środkowego Nadodrza) i osadnictwa w Australii Południowej. Metodologicznie rozprawa podzielona została na dwie częci. Pierwsza ukazuje wychodźstwo luterańskie w przededniu opuszczenia Prus, druga moment osadnictwa w Ameryce Południowej i jego następstwa. Autorka wykonała olbrzymią pracę badawczą, z wielką starannością wykorzystując dostępne materiały archiwalne i opracowań. Zachowała proporcje przy omawianiu działań luterańskich emigrantów  w Prusach i tych samych imigrantów w Australii Południowej. Budzi podziw coraz rzadsza w Polsce i w Niemczech znajomość neografii niemieckiej, pomocnej w odczytaniu bardzo trudnych XIX-wiecznych tekstów.

- prof. zw. dr hab. Kazimierz Dopierała

Spis treści:

Podziękowania  /5

Wstęp  /9

1. Przyczyny emigracji z pogranicza Brandenburgii, Śląska i Wielkopolski do Australii Południowej  /25

Sytuacja społeczno-polityczna w Europie w połowie XIX wieku. Przyczyny masowej emigracji z Kontynentu  /25

Przemiany gospodarczo-społeczne w XIX-wiecznych Prusach i Cesarstwie Niemieckim  /29

Uwarunkowania niemieckiej emigracji /32

Powody emigracji z pogranicza brandenbursko-śląsko-wielkopolskiego do Australii Południowej  /50

2. Struktura demograficzno-społeczna emigracji  /75

Pochodzenie terytorialne emigrantów  /75

Narodowość emigrantów  /79

Struktura społeczno-zawodowa emigracji  /80

Rozmiar i stosunki ilościowe emigracji ze Środkowego Nadodrza do Australii Południowej  /82

Struktura płci i wieku emigrantów  /93

3. Przebieg emigracji  /97

3.1. Przygotowania do wyjazdu na Antypody  /97

3.2. Emigracja pionierskich grup z lat 1838-1844  /112

3.3. Wyjazdy Polaków  /115

3.4. Drogi do głównych portów emigracyjnych  /119

3.5. Przebieg podróży z Europy do Australii  /128

Porty  /128

Statki  /138

Listy pasażerskie  /140

Szlaki oraz warunki morskiej podróży  /144

Relacje z rejsów. Fragmenty wspomnień emigrantów  /153

4. Budowanie nowej egzystencji w Australii Południowej /161

Początki kolonii Australia Południowa  /161

Pierwsze niemieckie osady i ich rozwój  /166

Życie religijne luterańskich osadników  /186

Początki i rozwój szkolnictwa  /195

Polish Hill River - polska osada w Australii Południowej  /203

Kulturowa tożsamość imigrantów a procesy integracji  /223

5. Znaczenie imigracji z pogranicza Brandenburgii, Śląska i Wielkopolski dla rozwoju Australii Południowej /233

5.1. Wpływ na rozwój ekonomiczny Australii Południowej /233

Rozwój winiarstwa /233

Pozostałe gałęzie rolnictwa  /242

Rozwój rzemiosła  /247

5.2. Kultura, życie społeczne i tradycje rodzinne /256

Tradycje muzyczne /256

Prasa  /258

Tradycje kulinarne /259

Święta, uroczystości i rozrywka  /260

5.3. Przykłady znaczących biografii /264

Wilhelm Traugott Boehm  /264

Immanuel Gotthold Reimann  /265

Albert Julius Henschke  /266

Kurt Johannsen  /266

Fred Modistach  /267

Johann Friedrich Herbig /268

Zakończenie  /273

Aneksy /277

Aneks 1. Wykaz miejscowości pogranicza Brandenburgii, Śląska i Wielkopolski z najliczniejszą emigracją do Australii Południowej /277

Aneks 2. Mapa pogranicza brandenbursko-śląsko-wielkopolskiego /279

Aneks 3. Mapa osadnictwa imigrantów w Australii Południowej /280

Aneks 4. Listy pasażersie wybranych statków  /281

Aneks 5. Plany Klemzig i Hahndorf  /300

Aneks 6. Wykaz niemieckich nazw miejscowości w Australii Południowej, które zmieniono w 1917 roku  /304

Aneks 7. Fragmenty wybranych listów i relaji emigrantów oraz artykułów prasowych  /306

Aneks 8. Przykład rekonstrukcji fragmentów indywidualnych biografii. Rodzina Pawelskich z Dąbrówki Wielkopolskiej /324

Aneks 9. Wybrane przykłady nagrobków pionierów pochodzących z pogranicza Brandenburgii, Śląska i Wielkopolski w Australii Południowej /330

Wykaz źródeł i literatury  /345

Indeks osób  /361

Spis ilustracji /378

Spis tabel i wykresów /383