Eleusis. Archetypowy obraz matki i córki

Autor: Karl Kerenyi

Rok wydania: 2014

Liczba stron: 296

Okładka: miękka

Format: 16,00 cm x 23,00 cm

Wśród starożytnych religii misteryjnych szczególne miejsce zajmował kult Demeter i Persefony, Matki i Córki, którego manifestacją były coroczne misteria w attyckiej miejscowości Eleusis. Udziałem inicjowanych, którzy doświadczyli błogosławionej wizji, miała stawać się szczęśliwość zarówno na tym, jak i na drugim świecie. Mówiąc słowami Cycerona, w Eleusis objawiano, jak żyć w radości oraz umierać z nadzieją. Misteria eleuzyjskie przetrwały niemal dwa tysiące lat – ich kres nastąpił dopiero w czasach bizantyjskich, z rozpowszechnieniem chrześcijaństwa. Słyszał o nich każdy, kto mówił po grecku, choć istoty obrzędów pilnie strzeżono przed profanami. Co zdecydowało o tak wielkim znaczeniu Eleusis dla duchowych potrzeb Greków? Odpowiedzi szukać można jedynie w próbach określenia nie tylko charakteru, okoliczności i składników eleuzyjskiej wizji, lecz przede wszystkim tego, kim bądź czym były Demeter i Kore i jaka była treść prawdziwej tajemnicy misteriów — eleuzyjskiego arreton. Kerényi analizuje kult dwóch bogiń, poczynając od interpretacji mitu o porwaniu Persefony i żałobie jej matki Demeter, poprzez zastosowanie teorii archetypów (boginie jako archetyp Matki i Córki), aż po refleksje nad treścią tajemniczych obrzędów, by wykazać, że w pewnym, najbardziej uniwersalnym, sensie sekretne znaczenie eleuzyjskiego kultu dotrwało do naszych czasów i jest nam dostępne.

Spis treści:

Podziękowania /9

Przedmowa /11

Wstęp /17

Część pierwsza. Rekonstrukcja

I. Kontekst geograficzny i chronologiczny /37

Święta Droga /37

Misteria za czasów Kserksesa (480 przed Chr.) i Walentyniana (364 po Chr.)  /39

Świadectwa mówiąc o błogości inicjowanych /45

Koniec misteriów /49

Kwestia początków /51

II. Kontekst mitologiczny /59

W Eleusis nie wystawiano dramatu /59

Dwie boginie /60

Mity dotyczące Demeter /63

Porwanie i żałoba /67

Podróż Demeter do Hadesu /75

III. Mniejsze Misteria i przygotowanie do Wielkich Misteriów /79

Myesis i epopteia /79

Co się stało nad Ilissosem? /82

Oczyszczenie Heraklesa /87

Koszt inicjacji /94

Procesja do Eleusis /95

IV. Sekret Eleusis /103

Poza bramami sanktuarium /103

Przez bramę i dziedziniec /108

Na progu telesterionu /119

W telesterionie /126

"Visio beatifica" w wersji eleuzyjskiej /133

Część druga

V. Hermetyczny esej o misteriach /147

Uwagi wstępne /147

Wyjątkowość misteriów eleuzyjskich /156

Związek misteriów ze zbożem /164

Jabłko granatu i winorośl  /174

Dwoistość /189

Eubuleus /215

Dodatek I. Sporządzanie i działanie kykeonu /221

Dodatek II. O naczyniach, jakie noszono na głowach w trakcie procesji /227

Posłowie /235

Karl Kerenyi - wielki mitolog /235

Spis ilustracji /247

Spis cytowanych dzieł /253

Indeks ogólny /269

Indeks nazwisk nowożytnych /291