Dzieje granicy mazowiecko-krzyżackiej (między Drwęcą a Pisą)

Autorka: Elżbieta Kowalczyk

Rok wydania: 2003

Liczba stron: 335

Okładka: miękka

Format: 17,00 cm x 24,00 cm

Uwagi - okładka z zarysowaniami, brzegi stron przybrudzone

Studia historyczne, archeologiczne i toponomastyczne nad dziejami północnej granicy Mazowsza i posadowionych w jej sąsiedztwie wałów podłużnych.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wstęp     /7

Część I.

DZIEJE POGRANICZA MAZOWIECKO-PRUSKIEGO I GRANICY Z PAŃSTWEM ZAKONUKRZYŻACKIEGO

ROZDZIAŁ I. Stan badań, problematyka badawcza i źródła do poznania wałów podłużnych oraz dziejów pogranicza mazowiecko-pruskiego i granicy mazowiecko-krzyżackiej    /19

Stan badań i problematyka badawcza     /19

Źródła pisane    /28

Źródła i opracowania kartograficzne    /32

Źródła i opracowania toponomastyczne     /40

Źródła i opracowania archeologiczne    /43

ROZDZIAŁ II. Topografia pogranicza mazowiecko–pruskiego     /47

Regiony fizyczno-geograficzne      /48

Ukształtowanie terenu     /49

Gleby     /50

Rzeki    /51

Brody     /57

Bagna     /59

Jeziora     /61

Lasy     /62

Surowce mineralne     /66

Drogi    /68

ROZDZIAŁ III. Toponimia pogranicza mazowiecko–pruskiego    /76

Nazwy krain    /77

Hydronimy i nazwy terenowe     /82

Nazwy obiektów archeologicznych    /102

Nazwy miejscowe polskie     /109

Nazwy miejscowe pruskie     /114

ROZDZIAŁ IV. Dzieje wczesnośredniowiecznego osadnictwa w strefie północnego pogranicza Starego Mazowsza    /119

Osadnictwo wczesnośredniowieczne w świetle źródeł materialnych    /120

Cmentarzyska     /120

Grodziska    /124

Osady    /134

Skarby     /141

Struktury osadnicze w świetle źródeł pisanych i opracowań historycznych    /144

ROZDZIAŁ V. Kształtowanie się pogranicza mazowiecko-pruskiego i granicy mazowiecko-krzyżackiej   /157

Przebieg rzekomej granicy mazowiecko-pruskiej przed 1343 r.     /163

Przebieg granicy mazowiecko-krzyżackiej po zawarciu ugody granicznej w Briatianie w 1343 r.    /196

Część II.

WAŁY PODŁUŻNE PÓŁNOCNEGO POGRANICZA MAZOWIECKIEGO

ROZDZIAŁ VI. Wały podłużne - stan zachowania, przebieg, wyniki badań wykopaliskowych     /219

Wał na prawym brzegu Nidy     /220

Wały na północ od Orzyca    /222

Wały między Orzycem a Turoślą    /240

Wał Graniczny między Mazowszem a państwem zakonnym     /253

ROZDZIAŁ VII. Charakterystyka, funkcja i czas budowy wałów podłużnych pogranicza mazowiecko-pruskiego i granicy krzyżackiego     /260

Układ przestrzenny wałów i związek z elementami topografii     /260

Drewniane konstrukcje wałów    /265

Przeznaczenie wałów i czas budowy     /270

Wznoszenie i funkcjonowanie wałów     /286

Zakończenie    /291

Streszczenie     /294

Wykaz cytowanych źródeł i opracowań    /297