Dwór polska tożsamość

Autor: Maciej Rydel

Rok wydania: 2012

Liczba stron: 264

Okładka: twarda z obwolutą

Format: 21,00 cm x 27,00 cm

Uwagi - obwoluta z nieznacznymi przetarciami i lekkimi zagięciami

Książka stanowi kompendium wiedzy o ważnym dla polskiej tożsamości zjawisku, jakim są dwory, będące charakterystycznym elementem naszego krajobrazu, polskiej historii i kultury, a także ośrodkami ziemiańskiej kultury i obyczaju, kultywowania tradycji rodowych i narodowych oraz walki o polskość. Niemal od początków państwa budowano je najpierw jako obronne gniazda rycerskie, później, od połowy XVII wieku, jako skromne (w porównaniu do pałaców) rezydencje właścicieli ziemskich. W Polsce takich małych siedzib ziemiańskich było stosunkowo dużo w porównaniu z innymi krajami Europy.

Autor przedstawia najwartościowsze przykłady dworów zbudowanych od średniowiecza do czasów współczesnych. Pokazuje wielką różnorodność koncepcji architektonicznych realizowanych w poszczególnych okresach, zaznajamia nas z historią dworów i losami ich właścicieli, walorami estetycznymi i użytkowymi samych budynków oraz ich otoczenia. Zwraca uwagę, jak wielkim zagrożeniem dla naszej kultury i tożsamości w Europie jest rozpoczęty po 1939 roku proces usuwania z krajobrazu polskiego zabytkowych dworów i parków oraz wymazywania ze świadomości Polaków patriotycznych wartości ziemiańskich. 

Spis treści:

Wstęp

Zamek - Dwór - Pałac. Rycerz - Szlachcic - Ziemianin /11

Kultura i obyczajowość mieszkańców dworu /14

Rozdział 1. Czasy rycerskie. Najstarsze dwory - gotyckie i renesansowe /19

Obronne siedziby rycerskie /19

Czasy renesansu /29

Rozdział II. Czasy szlacheckie. Barok i dwory alkierzowe /45

Jeszcze o dworach alkierzowych /51

Rozdział III. Czasy stanisławowskie. Neoklasycyzm. Pierwsza połowa XX wieku /79

Rozdział IV. Życie w dworze w XIX wieku /109

Otoczenie dworu /109

Wnętrze dworu /120

Gospodarka /136

Kształcenie w rodzinach ziemiańskich w zakresie gospodarki rolnej i nie tylko /138

Czym się jeździło. Powozy w dworach /140

Rozdział V. Dwory na dawnych Kresach Rzeczypospolitej /147

Rozdział VI. Historyzm w XIX wieku. Neogotyk, neorenesans, neobarok, kostium francuski, eklektyzm /165

Rozdział VII. Dwory po 1939 roku. Czasy współczesne /205

Zagłada dworów i ziemiaństwa 1939-1956 /205

Nieco statystyki /207

Współczesna sytuacja dworów w Polsce /207

Spis muzeów, które mieszczą się w dworach /235

Muzea biograficzne w dworach /237

Leksykon podstawowych pojęć z zakresu architektury dworów i ich otoczenia /239

Lista architektów, którzy projektowali dwory od XVI do XX wieku (według lat życia) /242

Wybrana bibliografia /246

Indeks osobowy /249

Indeks miejscowości /258