- Kategorie
-
Chrześcijańskie korzenie Europy. Konwersja i wolność w królestwach barbarzyńskich od V do VIII wieku
Wpisz swój e-mail |
Wysyłka w ciągu | 24 godziny |
Cena przesyłki | 11 |
Dostępność | Brak towaru 0 szt. |
Kod kreskowy | |
ISBN | 9788389637857 |
EAN |
Zostaw telefon |
Autor: Bruno Dumezil
Rok wydania: 2008
Ilość stron: 1154
Oprawa: twarda
Format: 15,0 cm x 21,0 cm
Uwaga - przybrudzony grzbiet
Na podstawie obszernego materiału źródłowego autor stara się odpowiedzieć na pytanie, jak to się stało, że w VIII wieku w Europie istniała w istocie jedna religia - chrześcijaństwo - podczas, gdy w chwili upadku cesarstwa rzymskiego (V wiek) chrześcijanie stanowili mniejszość. Autor polemizuje z tezą, że chrześcijaństwo zostało narzucone siłą: drobiazgowa analiza źródeł i mentalności tamtej epoki pozwala mu wypracować nowej ujęcie koncepcji wolności religijnej w czasach, kiedy przekonywanie i przymuszanie wcale nie musiały być przeciwstawnymi sposobami szerzenia chrześcijaństwa.
Spis treści:
Podziękowania
Prolog
Przedmiot badań
- Czym jest "konwersja"?
- Definicje uzupełniające
- "Konwersja pod przymusem"
- Tolerancja, prześladowanie, przemoc czy wolność?
Ramy niniejszego studium
- Ramy geograficzne
- Ramy czasowe
- Pole historiograficzne
Źródła
- Dokumenty pisane
- Uwaga na temat asymetrii poszczególnych typów tekstów źródłowych
- Czy archeologia może być źródłem dla historii konwersji?
Zamysł
Część pierwsza. Pasterze i ich trzody Christiana tempora po upadku Cesarstwa
Rozdział 1. Dziedzictwa. Prawa rzymskie i myśl patrystyczna
Zasady prawa rzymskiego
- Religio i superstitio: zasada legalności
- Religia państwowa a konwersja
- Kościół i państwo
- Zasada dyskrecji
- Logika przekazu
Kościół w obliczu przymusu stosowanego przez cesarza
- Źródła problemu
- Myśl o prześladowaniu po zwrocie konstantyńskim: wspomnienia z debaty
- Postawa św. Augustyna wobec teodozjańskiego modelu stosowania przymusu ze strony Cesarstwa: przykład donatystów
- Auctoritas, potestas i ramię świeckie
Rozdział 2. Biskup i konwersja
Natura i ograniczenia władzy biskupiej
- Pasterz i chrzciciel
- Zwierzchnik miasta.Populus christianus: fakt religijny czy rzeczywistość społeczna?
- Paideia i społeczna polaryzacja stosowania przymusu
- Charyzmaty i cuda
Trudności w wypracowaniu deontologii biskupiej:
- Trzy przykłady kombinacji władzy kościelnej
- Wybór możliwości: zabezpieczenia kanoniczne
- Wybór chwili: kryzysy millenarystyczne i konwersje pod przymusem
- Wybór autorytetu: ponowne wprowadzenie ramienia świeckiego
Rozdział 3. Konwersja Rzymian
Poganie, między religią a zabobonem
- Szybki zanik pogaństwa senatorskiego
- Trwałość pogaństwa ludowego 47
Żydzi: cel czy konkurencja?
- Refleksja o konwersji Żydów
- Ramy sprawowania misji chrześcijańskiej
- "Prozelityzm żydowski": niebezpieczeństwo konkurencyjnej konwersji
Regulacja kwestii nowych herezji
- Manichejczycy: religia, herezja czy zbrodnia przeciw społeczeństwu?
- Pryscylianie po śmierci Pryscyliana: czy walka z herezją usprawiedliwia wszystko?
- Herezje "rzymskie": nauka rozwiązywania konfliktów
Rozdział 4. Nawrócić barbarzyńców
Oryginalne cele
- Pogaństwo germańskie
- Arianizm germański
Konwersja od góry: opracowanie strategii
- Nawrócenie Chlodwiga: refleksja kościelna nad pewnym prototypem
- Grzegorz Wielki i idea misji
- Otwartość wobec dam
Podsumowanie części pierwszej
Część druga. Powrót króla. Konwersja władcy germańskiego i jego ludu
Rozdział 5. Urząd królewski a konwersja narodowa
Król a konwersja
- Lęk przed zerwaniem z przodkami
- Urząd królewski a funkcja sakralna
- Konwersja jako transgresja?
- Religia państwowa w królestwach barbarzyńskich - próba definicji
Chrzest króla
- Rytuał jednomyślności: wolność religijna przedmiotem wymiany
- Chrzciciele i ojcowie chrzestni: konwersja jako narzędzie uzależnienia politycznego
- Od aktu osobistego do aktu politycznego: rodzina, trustis, lud
Możliwy powrót do religii narodowej
- Mechanizmy reakcji pogańskiej
- Król apostata
Rozdział 6. Burgundowie - konwersja prototypiczna
Katolicy z Wormacji
Burgundowie w Galli: arianizm paradoksalny
- Burgundzka mozaika religijna
- Królewskie pary mieszane
- Gundobad, nawrócony prześladowca?
Sigismund albo chybiony ekskluzywizm
- Konwersja osobista
- Konwersja ogólna
Rozdział 7. Frankowie - wzorzec niepełny
Konwersja pewnego króla
- Chrzest Chlodwiga i ustanowienie frankońskiego modelu religijnego
- Chlodwig nie nawrócił Galów
Konwersja państwa
- Childebert I i powrót ramienia świeckiego
- Synody w Orleanie (538-541) i negocjacja współdziałania
- Chrystianizacja etapami: od Gontrana do Childeberta II
Niemożliwa konwersja ogólna
- Chilperyk i pokusa imperialna
- Chlotar II i pozyskanie episkopatu
- Dagobert przeciwko wszystkim odchyleńcom
Rozdział 8. Królestwa ariańskie w Akwitanii i w Hiszpanii (418-586)
Akwitania czterech religii
- Pokój między wspólnotami
- Zaostrzenie polityki za Euryka
Alaryk II - niedoszła konwersja króla
- Napięcia polityczne, napięcia religijne
- Synod w Agde (506)
- Ku konwersji Alaryka II?
Pokój między kościołami w Hiszpanii wizygockiej
Leowigild
- Zdrada syna: bunt Hermenegilda
- Uznanie Syna: "macedoniański" rytuał jednomyślności
- Konwersje pod przymusem czy może kompromis?
Swewowie albo religia silniejszego
- Pierwsza konwersja na chrystianizm i jej niepowodzenie
- Konwersja narodowa: późny początek
- Leowigild i arianizacja
Rozdział 9. Wizygockie królestwo katolickie (586-711)
Rekkared i zwrot w dziedzinie religii
- Zgromadzenie z roku 586 i marsz ku jedności
- III synod w Toledo
- Opory i kompromis
Wypaczenie religijne: kwestia "fides"
- Sisebut i pierwsze prześladowanie
- IV synod w Toledo z roku 633 i niemożliwy powrót do normalności
Mechanizmy zasklepiania się
- Chintila: judaizm jako infidelitas
- Recceswint: judaizm jako ostatnia herezja
- Erwig: judaizm jako ostatni superstitio
- Egika: żydzi wrogami Hiszpanii
Rozdział 10. Anglosasi w Brytani - unifikacja poprzez porozumienie?
Konwersja królów
- Pierwotna wolność kultu
- Kruki i wróble: chrzest króla Edwina
- Konwersja a niezależność króla
- Od pogaństwa do reakcji pogańskich
- Bilans i perspektywa konwersji królewskiej
- Konwersja ludów
- Zakaz kultu idoli
- Autorytarna chrystianizacja obyczajów
- Ku konwersjom przymusowym?
Rozdział 11. Italia - opóźniony mechanizm
Królestwo ostrogockie
Dwie religie państwowe
- Religionem imperare non possumus: dostosowanie pewnej zasady
- Kryzys przy końcu panowania
- Bizantyjska faza przejściowa
Longobardowie
- Religijne wahania pewnego królestwa (od końca V wieku do roku 584)
- Próba arianizacji (584-590)
- Konwersja na katolicyzm czy chrystianizacja bez konwersji (590-635)?
- Końcowa konwersja
Podsumowanie części drugiej
Część trzecia. Społeczeństwo chrześcijańskie. Mechanizm definicji chrześcijaństwa zachodniego
Rozdział 12. Granice społeczeństwa chrześcijańskiego
Opuścić przestrzeń chrześcijańską
- Niewola
- Sprzedawanie chrześcijan za granicę
- Dobrowolne odejścia?
Porzucić normę chrześcijańską: postrzeganie "pół-chrześcijan"
- Chrześcijaństwo i spektrum wierzeń
- Kościelne interpretacji odchyleń
Wykluczenie albo integracja
- Ujęcie kanoniczne: od ekskomuniki do form łagodniejszych
- Mutacje pokuty
Rozdział 13. Mnisi i konwersja; między przemocą fizyczną a siłą duchową
Ruch czerpiący inspirację z nauk św. Marcina i pojedynek z pogaństwem
- Wschodnie korzenie monachizmu wojującego
- Święty Marcin i uduchowienie walki
- Czas epigonów
- Ku redefinicji monastycznej metody misyjnej
Monachizm "gregoriański": nawracać bez przemocy
Mnisi irlandzko-frankońscy: spektakularność zinstytucjonalizowana
- Tradycja irlandzka
- Kolumban na wszystkich frontach
- Pierwsi uczniowie: naśladowanie czy wysiłek racjonalizacji?
- Drugie pokolenie: instytucjonalizacja i rozpowszechnianie wzorca misyjnego
Rozdział 14. Elity świeckie a konwersja
Judex a przymus w dziedzinie religii
- Obowiązki urzędników
- Rozpoznana dziedzina cywilnej korekcji odchylenia religijnego: polowanie na wróżbitów
- Era podejrzeń
Między prawem kanonicznym a prawem rolnym: wielcy właściciele ziemscy a konwersja
- Niszczenie przybytków prywatnych
- Konwersjarustici i kontrola wiary ludzi podległych przez ich panów
- Stawka społeczna odpowiedzialności religijnej
Rozdział 15. Nowe praktyki misyjne, podbój, i ewangelizacja
Teologia zwycięstwa: niepewne usprawiedliwienie
- Podboje cesarskie i chrześcijańskie bellum iustum
- Grzegorz z Tours i powrót zwycięstwa chrześcijańskiego w relacji historycznej
- Temat podboju misyjnego około roku 600
Podbój a ewangelizacja
- Niepewne pochodzenie
- Regiony autonomiczne, pierwsze pole doświadczeń
- Militaryzacja walki z pogaństwem: Amand i Dagobert
- Ku karolińskiemu modelowi misyjnemu: ewangelizacja Fryzji
Podsumowanie części trzeciej
Epilog
- Biskup i konwersja
- Król i konwersja
- Lud i konwersja
- Początki misji zbrojnej
- Miejsce wczesnego średniowiecza w budowaniu wolności sumienia
Aneks 1. PraeceptumChildeberta I (511-558)
Aneks 2. Podpisy pod aktami III synodu w Toledo (589)
I. Źródła
A. Subscriptio omnium episcoporum et totius gentis Gothicae seniorum
B. Podpisy końcowe
II. Studium
Określenie porządku pierwszeństwa
Stolice podwójne - przypadek ogólny
Biskupi ariańscy
Ugnas (I i 6) i Murila (III i 7)
Ubiligisclus (32)
Stolica w Elwirze, konserwatorium mechanizmów konwersji
Aspekt ilościowy
Podsumowanie
Aneks 3. Wokół edyktu Sisebuta nakazującego przymusową konwersję żydów
I. Kanon 14 III synodu w Toledo (586)
II. Prawa Rekkareda i Sisebuta dotyczące żydów
III. "Kanon 10 synodu w Sewilli" z Excerptum canonicum
IV. Izydor w Sewilli , Historia Gotów, rozdział 61
V. Kanony IV synodu w Toledo (633) dotyczące żydów
Aneks 4. Warunki przejścia z arianizmu na katolicyzm w królestwie burgundzkim: przypadek bazylik
I. Avit z Vienne, List do biskupa Victorusa z Grenoble (516-517)
II. Synod w Epaone (517), kanon 33
Aneks 5.Carmen de synodo Ticinensi
Aneks 6. Lista królów i panujących
Aneks 7. Drzewa genealogiczne
Lista skrótów
Bibliografia
Indeks