Cerkwie Galicji Wschodniej i Zakarpacia

Autorzy: Paweł Kusal, Stanisław Kryciński

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 272

Okładka: twarda

Format: 21,00 cm x 29,00 cm

Drewniana architektura cerkiewna Wschodniej Galicji jest zjawiskiem, które nie ma sobie równych w skali Europy. Różnorodność typów i bogactwo form wprawia w zdumienie każdego, kto zapozna się z tym tematem. Szczególnie zachwycają się nim przybysze z krajów, gdzie buduje się z kamienia, a drewno służy głównie jako opał. Zachwycają, a jednocześnie dziwią, że można budować takie cuda, z tak nietrwałego materiału. Rzeczywiście pożary były plagą dziesiątkującą drewnianą architekturę sakralną, ale mimo to, do początku XX w. dotrwały setki przepięknych cerkwi, z których najstarsze sięgały początku XVI w. Później na cerkwie drewniane spadły inne nieszczęścia. Wiele bezcennych budowli rozebrano w związku z budową nowych – murowanych. Obie wojny światowe również zebrały swoje żniwo. Ciężki czas nastał, gdy tereny Galicji znalazły się pod panowaniem sowieckim. Znów najwyższej klasy świątynie rozpadały się pozbawione opieki lub były rozbierane. W albumie zaprezentowano również nie mniej fascynujące cerkwie murowane, od tych najstarszych z XIII–XIV w., po budowle dwudziestowieczne. Ten niezwykły świat galicyjskich cerkwi został utrwalony na fotografiach z okresu od ostatniej ćwierci XIX w., po koniec czwartej dekady XX w. Wiele z tych zdjęć przepadło lub znajduje się w nieznanych nam miejscach, jednak sporą ich część zebrał Paweł Kusal, znany kolekcjoner z Leska, który od wielu lat, z wielkim zaangażowaniem gromadzi ten bezcenny zbiór. Dzięki jego pasji możemy przedstawić świat, który w dużej mierze jest już bezpowrotnie utracony – świat drewnianych cerkwi Galicji Wschodniej.

Spis treści:

Wstęp /5

Cerkwie drewniane na planie podłużnym

I. Z dachmi kalenicowymi

jednokalenicowe  /19

dwukalenicowe /27

trójkalenicowe /28

z jednym zwieńczeniem /33

II. Z jednym zwieńczeniem brogowym /33

III. Z jedną kopułą /55

IV. O dwóch zwieńczeniach (brogowe lub kopuła)  /105

o trzech zwieńczeniach

V. Z trzema zwieńczeniami brogowymi /113

VI. Z trzeba zwieńczeniami typu bojkowskiego /121

VII. Z trzema kopułami /140

Cerkwie drewniane na planie krzyża

VIII. Huculskie /183

IX. Inne /199

Cerkwie murowane

X. XIII-XVI w. /211

XI. XVII w. /224

XII. XVIII w. /233

XIII. XIX w. /242

XIV. XX w. /253

XV. Dzwonnice cerkiewne /257

XVI. Kapliczki /262

XVII. Zakarpacie /265

Indeks miejscowości /269