Cerkiew prawosławna na terenie województwa białostockiego w latach 1944-1956

Autor: Ks. Arkadiusz Barańczuk

Rok wydania: 2016

Liczba stron: 160

Okładka: miękka 

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Białostocczyzna w okresie XX stulecia była areną wielu skomplikowanych procesów społecznych, militarnych i politycznych. Tereny te kilkakrotnie znajdowały się pod zarządem różnych ośrodków władzy, które reprezentowały często skrajnie odmienne formy polityczne i ustrojowe.

Celem niniejszej pracy było przedstawienie roli i pozycji Cerkwi prawosławnej w tych wydarzeniach dziejowych. Tematyka ta wydawała się nam niezmiernie interesująca z badawczego punktu widzenia, a w pewnym zakresie nawet nieco kontrowersyjna, gdyż za kontrowersyjny i skomplikowany uznać można okres niniejszej pracy. Wyboru tego nie dokonano przypadkowo - chodziło bowiem o problematykę lokalną, która przynajmniej w niektórych aspektach nie była dotąd przedmiotem analizy naukowej.

(Ze Wstępu)

Spis treści:

Wstęp /7

Wprowadzenie
Sytuacja polityczna ziemi białostockiej w kontekście II wojny światowej /11

1. ,,Preludium" komunizmu białostockiego /11
2. Nowy kształt ideowy linii Curzona /13
3. Powojenne miasto Białystok /15

Rozdział I
Cerkiew prawosławna w okresie II wojny światowej na terenie dawnych ziem II Rzeczypospolitej (lata 1939-1944) /17

1. Cerkiew prawosławna na terenach włączonych do ZSRR (lata 1939-1944)
2. Sytuacja Cerkwi prawosławnej na ziemiach Generalnej Guberni (GG) (lata 1939-1944) /24
3. Sytuacja Prawosławia na terenach zajętych przez Trzecią Rzeszę po 22 czerwca 1941 roku /32

Rozdział II
,,Schizma białostocka" - wydarzenia z lat 1944-1946 /41

1. Początek sporu jurysdykcyjnego na Białostocczyźnie /42
2. Eskalacja sporu i jego końcowa faza /50
3. Polityka ,,wewnętrzna" ks. Mikołaja Wincukiewicza /57
4. Zakończenie /59

Rozdział III
Sytuacja i rola Cerkwi prawosławnej na Białostocczyźnie do roku 1948/1949 /63

1. Relacja państwo - Cerkiew prawosławna (korelacje, struktury organizacyjne) /63
2. Duchowieństwo /71
3. Wierni Cerkwi prawosławnej /75
4. Sprawy majątkowo-gospodarcze /81

Rozdział IV
Cerkiew prawosławna w nowych realiach społeczno-politycznych (przełom 1948/1949 oraz okres późniejszy) /87

1. Stosunki państwo - Cerkiew prawosławna (wzajemne korelacje i struktury organizacyjne) /88
2. Duchowieństwo /102
3. Wierni Cerkwi prawosławnej /118
4. Sprawy majątkowo-gospodarcze /125

Zakończenie /135

Aneksy /138
Aneks 1. /138
Aneks 2. /150

Wykaz skrótów /155

Bibliografia /156
I. Materiały źródłowe /156
1. Niepublikowane /156
2. Publikowane /156
II. Opracowania /156