Bolesław V Wstydliwy. Książę krakowski i sandomierski 1226-1279. Długie planowanie w trudnych czasach

Autorka: Karolina Maciaszek

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 752

Okładka: miękka

Format: 14,00 cm x 20,5 cm

Niniejsza publikacja jest pierwszą w polskiej historiografii pełną biografią księcia Bolesława V Wstydliwego. Sylwetka księcia krakowskiego i sandomierskiego została zaprezentowana na szerokim tle epoki. Rola Bolesława Wstydliwego w dziejach Polski XIII wieku była szczególna, a panowanie bardzo długie i naznaczone wieloma trudnościami. Autorka, Karolina Maciaszek, przedstawiła wszystkie sfery aktywności politycznej i gospodarczej władcy, opierając swoją narrację na gruntownej analizie źródeł historycznych i bogatej literaturze przedmiotu. Niezwykle ciekawie prezentują się aspekty związane z życiem prywatnym księcia, polityką wewnętrzną i zagraniczną, urzędniczym otoczeniem władcy, stosunkami gospodarczymi, wreszcie te dotyczące spuścizny po panowaniu Bolesława V Wstydliwego i walk dynastycznych o spadek po jego rządach.

Spis treści:

Wykaz skrótów /9

Wstęp /13

Stan badań /14

Źródła /18

Układ pracy /20

Rozdział I

Bolesław Wstydliwy i jego rodzina /23

1. Najbliżsi krewni władcy /23

2. Książę Bolesław i jego przydomek /32

Rozdział II

Dziedzictwo po ojcu (1226-1239) /41

1. Sytuacja wewnętrzna księstwa krakowsko-sandomierskiego w końcu panowania Leszka Białego /41

2. Zamach w Gąsawie i jego skutki /43

3. Początki działalności politycznej księżnej Grzymisławy oraz pierwsze walki o tron krakowski /52

4. Układ w Cieni i adopcja Bolesława przez Władysława Laskonogiego /59

5. Regencja Grzymisławy w księstwie sandomierskim i rządy Henryka Brodatego w Krakowie /64

5.1. Utrata i odzyskanie władzy nad Sandomierzem przez Grzymisławę i jej syna  /64

5.2. Sieciechowska niewola /89

5.3. Walka Henryka Brodatego z Konradem Mazowieckim  o panowanie a Krakowie /91

5.4.Siedziby Grzymisławy i Bolesława Wstydliwego oraz otoczenie książęce w czasach regencji /98

5.5. Wzrost roli możnych w okresie regencji /115

6. Panowanie Henryka Pobożnego w Krakowie i jego rządy opiekuńcze nad księstwem sandomierskim /119

7. Wprowadzenie Bolesława na tron w Sandomierzu i początek samodzielnych rządów /121

Rozdział III

Z Sandomierza przez Węgry do Krakowa (1239-1243) /131

1. Pierwszy najazd Mongołów i losy Bolesława Wstydliwego oraz jego najbliższego otoczenia /131

2. Gorze nam się stało! Skutki zjazdu mongolskiego /143

3. Walka o Kraków między Konradem Mazowieckim a Bolesławem Rogatką /147

4. Konrad Mazowiecki władcą Krakowa /155

5. Powrót Bolesława Wstydliwego do kraju i bitwa pod Suchodołem /157

Rozdział IV

Długi okres względnej stabilizacji (1243-1273) /162

1. Ponowna wojna z Konradem Mazowieckim /162

2. Walka Bolesława Wstydliwego z Kazimierzem Konradowicem /169

3. Drugi najazd mongolski i jego skutki /174

4. Sprawa następstwa tronu /186

5. Rekonstrukcja elity władzy - na drodze do zamachu stanu /200

Rozdział V

Polityczna burza nad Krakowem /204

1. Geneza powołania księcia opolskiego Władysława na tron w Krakowie w 1273 r. i przebieg buntu /204

2. Skutki rebelii /221

2.1. Nowa elita władzy i sytuacja po buncie /221

2.2. Zamiany terytorialne i konsekwencje międzynarodowe buntu /229

Rozdział VI

Polityka zagraniczna księcia krakowsko-sandomierskiego /231

1. Między Węgrami a Czechami - udział księcia w wojnie i spadek po Babenbergach /231

2. Relacje Bolesława z innymi Piastami w latach 1243-1279 /259

3. Między Rzymem a Krakowem - związki władcy ze Stolicą Apostolską /268

4. Stosunki Bolesława Wstydliwego z książętami ruskimi /273

5. Na wojnie z poganami: jaćwiesko-litewska polityka monarchy /284

6. Księstwo krakowsko-sandomierskie w czasach Bolesława V, jego miejsce na mapie Polski i Europy /301

Rozdział VII

Władca, gospodarz, fundator /308

1. Tytulatura i pieczęcie /308

2. Polityka wewnętrzna Bolesława Wstydliwego /314

2.1. Dwór pary książęcej /314

2.1.1. Siedziba Bolesława i Kingi oraz kultura dworska /314

2.1.2. Urzędy dworskie, ich struktura i obsada /322

2.2. Administracja i urzędy ziemskie /348

2.3. Otoczenie książęce w czasach krakowskich rządów Bolesława Wstydliwego /421

2.4. Sposób sprawowania władzy, rola wiecu i consilium baronum /426

2.5. Polityka gospodarcza /442

2.5.1. Lokacje /442

2.5.2. Polityka pieniężna władcy, dochody i wydatki /464

2.5.3. Sal durum in Bochnia est repertum - rola księcia w eksploatacji i tworzeniu nowo odkrytych pokładów soli kamiennej /488

3. Książę i Kościół /488

3.1. Princeps fundator /500

3.2. Kanonizacja biskupa Stanisława ze Szczepanowa i udział księcia w procesie /560

3.3. Książę a biskupi krakowscy /565

4. Panowanie Bolesława V Wstydliwego a idee odnowienia Królestwa Polskiego w drugiej połowie XIII wieku /572

Rozdział VIII

Spadek bez dobrodziejstwa inwentarza /577

1. Śmierć księcia i jego pośmiertne losy /577

2. Walka Leszka Czarnego z księżną Kingą o dominum sądeckie /583

3. Postać i rządy Bolesława V w źródłach historiografii /593

Zakończenie /599

Aneksy /607

Summary /641

Indeks osób /649

Bibliografia /679