Bogowie Egiptu

Autor: Claude Traunecker

Rok wydania: 2007

Liczba stron: 117

Okładka: miękka

Format: 13,5 cm x 19,5 cm

Uwagi - okładka z lekkimi zatarciami

Papirusy, stele, świątynie i posągi nieustannie mówią o bogach Egiptu i serwują ogromną masę danych. Jakiż jednak nieporządek w tej obfitości! Człowiek współczesny, nawykły do niezmiennego oblicza każdej istoty, choćby nawet boskiej, staje zakłopotany przed ruchliwą ciżbą nadprzyrodzonych bytów o rodowodzie płynnym zależnie od źródła. [...] Bardzo więc trudno w tych okolicznościach posegregować bogów na wielkich i małych, znacznych i poślednich, uniwersalnych i lokalnych. Z kolejnych dokumentów wynika, jak dalece bóstwa umykają tym podziałom, nie dając się pojmać. Polimorficzne i wielofunkcyjne, wydają się nam nieuchwytne. A jednak istnieją i tworzą przecież jakiś spójny świat. [...] pragnąłbym nieśmiało oferować czytelnikowi kilka instrumentów koncepcyjnych, zaczerpniętych z arsenału starożytnego teologa. Ułatwi to wejście do świata wyobraźni dawnych Egipcjan. Dla wygody uporządkowaliśmy fakty, przykłady i reguły w sposób, który może czynić wrażenie boskiej społeczności jednorodnej i ponadczasowej. Iluzja ryzykowna, ale pozwala wniknąć w ów zaskakujący świat i nie pobłądzić w labiryncie bogów starożytnego Egiptu.

Spis treści:

Wstęp  /5

Rozdział I. Źródła  /7

1. Różnorodność źródeł /7

2. Wielkie zbiory /8

3. Rytuały /9

4. Hymny, teksty mitologiczne i magiczne /9

5. Lista bogów /11

II. Historia badań  /11

1. Przed J.-F. Champollionem /11

2. Monoteizm i Politeizm /13

3. Szkoła współczesna /15

III. Kilka idei /15

1. Wielość poglądów /15

2. Myśl i działanie /16

Rozdział II. Świat starożytnych Egipcjan  /18

I. Realia geograficzne i społeczne /18

1. Świat Nilu /18

2. Wieśniacy i bogowie /20

3. Nieład wśród wód, nieba i ludzi /20

II. Człowiek /222

1. Człowiek i stworzenie świata /22

2. Człowiek a rzeczywistość /23

3. Człowiek w świecie wyobraźni /24

Rozdział III. Bogowie i ich świat /28

I. Narodziny bogów  /28

1. Teorie dawne /28

2. Dane archeologiczne /29

3. Teorie współczesne /29

II. Boska natura /30

1. Terminologia /30

2. Imiona bogów /32

3. Elementy boskiej osobowości  /34

III. Przestrzeń i czas bogów /37

1. Przestrzeń bogów /37

2. Czas bogów /39

IV. Mowa i pożywienie bogów /41

1. Język bogów /41

2. Pożywienie bogów /43

Rozdział IV. Wygląd bogów /44

I. Kształty i przemiany /44

II. Boskie ciało /45

1. Antropomorfizm /45

2. Materia, kolory i zapachy /45

3. Wiek bogów /46

4. Hermafrodyci /46

5. Hybrydy /47

6. Postacie zwierzęce /48

III. Postawa i atrybuty /49

1. Postawa /49

2. Boskie akcesoria /50

3. Ubiór /51

4. Korony i fryzury /52

IV. Obrazki do czytania /52

Rozdział V. Społeczność bogów /54

I. Model rodziny /54

1. Stadła i bliskie związki /54

2. Prokreacja i narodziny /54

3. Bogowie-dzieci /55

4. Rodziny i triady /56

II. Zespoły bogów /57

1. Od diady do ogdoady /57

2. Enneady i grupy bogów /58

3. Bóstwa gromadne i ich twórcy /59

III. Hierarchia i pozyskiwania bogów /59

1. Osiąganie boskości /59

2. Boscy władcy /61

3. Geniusz i demony /63

Rozdział VI. Boska działalność /66

I. Aktorzy dzieła stworzenia /66

1. Teksty /66

2. Ikonografia kosmologiczna /67

3. Świat przed stworzeniem /68

4. Bóstwa - koncepcje aktu stworzenia /70

II. Procedury kosmologiczne /72

1. Demiurg i wola tworzenia /72

2. Prapagórek, plwocina i masturbacja /73

3. Przestrzeń niematerialna /73

4. Słowo, myśl, rzemiosło /73

5. Bagno, kwiat, jajo i błoto /75

III. Organizacja wszechświata /76

1. Wiek Złoty i bunt /76

2. Los demiurga i zmarłych bogów /78

3. Boscy buntownicy /80

IV. Szczególne funkcje /81

1. Funkcje złożone - np. Ozyrys /81

2. Siły ożywiające zjawiska złożone /82

3. Immanentność i transcendencja /83

4. Amenhotep IV i atonizm /84

Rozdział VII. Bogowie i świat ludzi /86

I. Środki porozumiewania się /86

1. Bogowie do ludzi /86

2. Ludzie do bogów /87

II. Obecność bogów na Ziemi  /89

1. Zwierzęta /89

III. Bogowie i król /90

1. Pojęcie Maat  /90

IV. Bogowie i człowiek /91

1. Bogowie w świadomości ludzkiej /91

2. Bogowie - nadzieja społeczności /91

3. Bogowie zawracani, zmuszani, straszeni /92

Rozdział VIII. Geografia i bogowie /93

I. Miasta i bogowie  /93

1. Bóstwo opiekuńcze miasta /93

2. Bogowie poza swoim miastem /94

3. Bogowie-personifikacje miast /94

II. Bogowie i prowincje /95

1. Nomy /95

2. Stare listy geograficzne /96

3. Kompilacje późne /96

III. Bogowie szlaków i granic /97

1. Bramy na pustynię /97

2. Najemni strażnicy pogranicza Delty /98

3. Bogowie goszczący w Nubii /99

4. Bogowie nubijscy /99

IV. Bogowie przybyli z zewnątrz /100

V. Egipscy bogowie za granicą /103

1. Bogowie-rzecznicy potęgi kolonialnej /103

2. Bogowie eksportowani /103

Wnioski /105

Skorowidz imion /107

Bibliografia  /112