Bitwa pod Granowem 1627. Studium historyczne z dziejów Nowej Marchii i Księstwa Zachodniopomorskiego w czasach Wojny Trzydziesto

Autor: Grzegorz J. Brzustowicz

Rok wydania: 2007

Ilość stron: 439

Oprawa: miękka

Format: 16,0 cm x 23,0 cm

Pierwsza praca historyczna poświęcona wydarzeniom okresu czeskiego i duńskiego wojny trzydziestoletniej na obszarze Nowej Marchii i Księstwa Zachodniopomorskiego. Autor przedstawia przebieg wydarzeń ze szczególnym uwzględnieniem ostatniego miesiąca istnienia armii Mansfelda. W centrum uwagi znalazły się bliżej dotąd nie znane: potyczka pod Barnimiem (22 lipca 1627) i bitwa pod Granowem (24 lipca 1627) oraz ich konsekwencje polityczne zarówno dla walczących stron, jak i skutki dla regionu, w którym się rozgrywały.

Spis treści:

Zagadnienia wstępne /14

1. Założenia i cele pracy /14

2. Zakres i konstrukcja pracy /15

3. Źródła i literatura  /17

4. Zarys stanu badań /22

5. Bitwa pod Granowem, a może Chrapowem lub Gralewem? /27

6. Zapomniana bitwa /32

7. Mansfedzy, weimarscy i rebelianci /34

I. Ogólna charakterystyka początków wojny trzydziestoletniej. Okres czesko-palatynacki (1618-1623) i duński (1624-1629) /37

1. Defenestracja praska i wybuch powstania w Czechach /39

2. Fryderyk V /40

3. Pierwsza odsiecz Wiednia /42

4. Biała Góra /43

5. Represje /44

6. Zajęcie Palatynatu /46

7. Okres duński /47

8. Kampania na Śląsku, Morawach i Węgrzech /49

9. Siły militarne obydwu stron zgromadzone na Śląsku /56

II. Nowa Marchia w czesko-palatynackim i duńskim okresach wojny trzydziestoletniej /59

1. Król czeski w Kostrzynie /59

2. "Król zimowy" z Recza /63

3. Próby wzmocnienia obronności /64

4. Gabor Bethlen w Gorzowie /66

5. Europejski kondotier w Bierzwniku /70

6. Pierwsze kwaterunki i rekwizycje /72

7. Elektor rusza do Prus /73

8. Spustoszenie Nowej Marchii w początkach 1627  roku /75

9. Przemarsz Szwedów  przez Pomorze i Marchię /81

10. Zagrożenie Marchii Brandenburskiej przez Duńczyków /89

III. Przemarsz wojsk duńskich przez Królestwo Pruskie /95

1. Ucieczka Duńczyków ze Śląska /95

2. Przemarsz armii duńsko-śląskiej przez terytorium Rzeczypospolitej /102

3. Przekroczenie granicy wielkopolsko-nowomarchijskiej /115

IV. Potyczka pod Barnimiem 22 lipca 1627 r. /125

1. Bitwa pod Gorzowem, której nie było /125

2. Przemarsz armii cesarskiej przez Nową Marchię (17-23 lipca 1627) /127

3. Potyczka pod Barnimiem (22 lipca 1627) /130

4. Bornowie konta Wedlowie z Barnimia /143

5. Zniszczenie okolic Bierzwnika /148

V. Zagłada armii Mansfelda, Granowo 24 lipca 1627 r. /153

1. Pole bitwy /155

2. Siły i taktyka /163

3. Skład narodowy i społeczny walczących armii /167

4. Uzbrojenie /168

5. Szyk marszowy /171

6. Taktyka walki /174

7. Przebieg bitwy /174

8. Kapitulacja pod Jagowem /188

9. Ucieczki i pościg /192

10. Po bitwie. Łupy, jeńcy, ranni i polegli /214

11. Znaczenie bitwy dla dalszego udziału Danii w wojnie/223

12. Znaczenie i skutki lokalne bitwy granowskiej /229

VI. Okupacja Nowej Marchii i Księstwa Zachodniopomorskiego przez wojska cesarskie /249

1. Źródła wojennych kontrybucji /249

2. Kwaterunek wojsk cesarskich w Nowej Marchii /251

3. Zakwaterowanie armii cesarskiej na Pomorzu /268

4. Pomorska Matrykuła z 1628 roku /277

5. Oblężenie Strzałowa /283

6. Bitwa pod Wołogoszczą 24 sierpnia 1628 roku /294

7. Upadek handlu na Warcie i Odrze /297

VII. Chwała przemija, weterani bitwy pod Granowem /299

1. Dowódcy i  generałowie armii cesarskiej /299

Wyprawa po śmierć - pułkownik Gabriel Pechmann von Schonau /299

Zwycięzca spod Granowa - Jan II hrabia von Merode Waroux /305

Dowódca Chorwatów i Polaków - Jan Ludwik Hektor Solano /307

Uczestnik pierwszego ataku na Granowo - płk. Jan Ernest v. Scherfenberg /309

Włosi w służbie cesarskiej - hrabiowie Strozzi i von  Kronberg /310

Pacyfikator buntu Wallensteina - pułkownik von Sparr(e) /312

Pomorski krewny władców Anglii i Szkocji - pułkownik Daniel Hebron vel Hepburn / 313

Oswobodzeni w Granowie z niewoli duńskiej - hrabia von Mansfeld i burgaf von Dohna /320

Zawsze wierny - Hans Urlich von Schaffgotsch -323

2. Dowódcy armii duńskiej /330

Jeden z pierwszych uciekinierów spod Granowa - komisarz Joachim v. Mitzlaff /330

Dowódca oblężenia Madgeburga - Wolf Henryk von Baudissin / 334

Gubernator Strzałowa - Henryk von Holck /338

3. Emigranci czescy, morawscy i śląscy /343

Przywódca Wołochów - Jan Adam z Vickova /346

Dowódca duńsko-śląskiej załogi Cieszyna - Jiri Sobehred z Kozlova /349

Ten, który wyrzucał cesarskich urzędników przez okno - Ehrenfried Berbisdorf /350

Matematyczny i inżynieryjny talent - Jan Jakub Thurn / 350

Uznawany za winnego śmierci św. Sarkandra - Vaclav Bitovsky z Bitowa /352

Generał czeskiego pochodzenia - Jan Młodszy z Bubna /359

Ojciec i syn - Andrzej Starszy i Andrzej Młodszy von Kochtitzki /360

Ślązacy w niewoli - Ples, Levetzow, Geroltovsky, Rudtzicky /363

Rada króla duńskiego - Ladislav Velen z Zerotina /365

Morawski dyrektor z czasów powstania - Karel Cejka z Olbramovic i Kacova /368

Pobiałogórski emigrant - Krystof II. z Redernu /368

Opiekun Jana Amosa Komenskiego - Jan Starszy Skrbenski /370

Zakończenie /379

Wybór źródeł /382

Źródła ilustracji /403

Bibliografia /409

Summary /434

Zusammenfassung /435

Resume /436

Shrnuti /437

Sazetak/438