Benjamin Constant. O religii

Autor: Benjamin Constant

Rok wydania: 2007

Liczba stron: 498

Okładka: miękka ze skrzydełkami

Format: 12,00 cm x 18,5 cm

Seria: Biblioteka klasyków filozofii

Uwagi - okładka z zatarciami, brzegi stron przykurzone

 

Książka zawiera przekład pierwszego tomu 5-tomowego dzieła Benjamina Constanta zatytułowanego De la religion, considérée dans sa source, ses formes et ses développements (O religii z punktu widzenia jej źródła, jej form i rozwinięć). Dzieło francuskiego arystokraty, polityka, pisarza oraz myśliciela ukazało się w Paryżu w latach 1824-1831. Zdaniem wielu znawców tematu Constanta należy uznawać za prefenomenologa (G. van der Leeuw w swej Fenomenologii religii nazywa Constanta "największym i najbardziej wpływowym uczonym" wśród uczonych Oświecenia zajmujących się religią), a jego dzieło za zapowiedź pojawienia się poważnej, metodycznej i obiektywnej refleksji nad fenomenem religii.

(opis wydawcy)

 

Spis treści:

Wstęp (Sabina Kruszyńska)     /XV

Od tłumaczki (Sabina Kruszyńska)     /LXII

O religii    /1

Przedmowa    /3

Słowo wstępne do tomu II    /19

Słowo wstępne do tomu IV     /21

Trzecie słowo wstępne    /24

Księga I

Wprowadzenie ogólne   /25

Rozdział I

O czuciu religijnym     /27

Rozdział II

O konieczności odróżniania czucia religijnego od religijnych form w celu zrozumienia rozwoju religii   /48

Rozdział III

Wpływ mitologii na moralność potwierdza ustanowione rozróżnienie    /64

Rozdział IV

O tym, że jedynie wprowadzone rozróżnienie wyjaśnia, dlaczego wiele religijnych form zdaje się być wrogami wolności, podczas gdy czucie religijne zawsze wolności sprzyja    /76

Rozdział V

O tym, że zwycięstwo rodzących się wierzeń nad wierzeniami starymi świadczy o różnicy, jaka istnieje między czuciem religijnym a religijnymi formami     /83

Rozdział VI

O sposobie, w jaki dotąd przedstawiano religię     /87

Rozdział VII

Zamysł niniejszej pracy    /111

Rozdział VIII

O zagadnieniach, które stanowiłyby niezbędną część historii religii, a które nie są jednakże konieczne w niniejszych badaniach    /119

Rozdział IX

Warunki, do spełnienia których zmusza nas charakter badań    /126

Księga II

O najbardziej prymitywnej formie, jaką mogą przywdziewać idee religijne    /157

Rozdział I

Metoda zastosowana w księdze      /159

Rozdział II

Forma, jaką czucie religijne przybiera u Dzikich     /161

Rozdział III

Wysiłki religijnego czucia zmierzające do wzniesienia się ponad formę prymitywną    /189

Rozdział IV

O wyobrażeniach życia przyszłego w religii Dzikich     /199

Rozdział V

O błędach, w które popadło wielu pisarzy, nie dostrzegając w omawianej epoce religii walki czucia religijnego z formą     /215

Rozdział VI

O wpływie, jaki w stanie dzikości mają kapłani     /220

Rozdział VII

Skutki wpływu czarowników na religię Dzikich     /233

Rozdział VIII

Dlaczego uznaliśmy, że należy szczegółowo opisać kult Dzikich    /246

Księga III

Przyczyny, które od pierwszego kroku ludzkości ku cywilizacji sprzyjają wzrastaniu władzy kapłańskiej     /249

Rozdział I

Przedmiot księgi     /251

Rozdział II

O stanie społecznym najbliższym stanowi dzikiemu (...)    /253

Rozdział III

O przyczynach, które jedynie wtórnie przyczyniły się do powiększenia władzy kapłańskiej (...)    /253

Rozdział IV

O przyczynie, która, ilekroć się pojawi, daje klerowi wielką władzę     /254

Rozdział V

Fakty potwierdzające wcześniejsze twierdzenia (...)    /260

Rozdział VI

O dwóch oczywistych wyjątkach (...)     /260

Rozdział VII

O różnorodności organizacji i form władzy kapłańskiej (...)   /260

Rozdział VIII

O podziale na kasty (...)    /260

Rozdział IX

O korporacjach kapłańskich zastępujących kasty (...)    /261

Rozdział X

O kompetencjach kleru w zdominowanych przez niego nacjach (...)    /261

Księga IV

O WPŁYWIE PRZYCZYN DRUGORZĘDNYCH NA ZASIĘG WŁADZY KAPŁAŃSKIEJ    /263

Rozdział I

Wyliczenie przyczyn (...)     /265

Rozdział II

Klimat (...)     /265

Rozdział III

Żyzność lub jałowość gleby (...)    /265

Rozdział IV

O wykonywaniu prac fizycznych jako koniecznym warunku przetrwania społeczeństwa (...)    /265

Rozdział V

O zjawiskach, które mogą wywołać zdziwienie lub strach (...)    /266

Rozdział VI

O wpływie, jaki ma usposobienie ludów oraz ich zwyczajowe zajęcia (...)    /266

Rozdział VII

Skutek wielkich nieszczęść politycznych (...)    /266

Rozdział VIII

Skutek migracji (...)    /266

Rozdział IX

O walce władzy politycznej i wojskowej z władzą kapłańską   /267

Rozdział X

Kontynuacja powyższego tematu (...)    /269

Rozdział XI

Konieczne wyjaśnienia do tego, co powyżej powiedzieliśmy o Żydach (...)    /269

Rozdział XII

O tym, że walka kapłanów z władzą świecką musi zakończyć się zwycięstwem kapłanów, z chwilą, gdy prawo do władzy raz już zostało im przyznane    /270

Rozdział XIII

Podsumowanie całości     /286

Księga V

O słabej władzy kapłanów u ludów, które nigdy  nie czciły ani gwiazd, ani żywiołów /289

Rozdział I

O słabości władzy kapłanów u ludów, którym obca była astrolatria, czego dowodzi historia pierwszych wieków Grecji     /291

Rozdział II

O tym, iż jest wszak możliwe, że w czasach wcześniejszych niż czasy heroiczne, Grecy byli zniewoleni przez korporacje kapłańskie (...)     /303

Rozdział III

Co o greckiej religii oraz greckim klerze czasów pierwotnych mówią świadectwa greckich historyków (...)    /303

Rozdział IV

Wpływ kolonii na społeczeństwo i religię Grecji (...)   /303

Rozdział V

O zmianach, które niezależny duch Grecji zawsze wnosił w to, co przychodziło z zewnątrz (...)   /304

Rozdział VI

Rzeczywiste części greckiego politeizmu (...)    /304

Rozdział VII

Wniosek     /305

Księga VI

Części składowe politeizmu kapłańskiego    /327

Rozdział I

O połączeniu kultu żywiołów i gwiazd z kultem fetyszów (...)    /329

Rozdział II

O tej części politeizmu kapłańskiego, która jest przeznaczona dla ludu (...)   /329

Rozdział III

O tajnej doktrynie korporacji kapłańskich w starożytności    /330

Rozdział IV

Przykład powyższego złożenia u Egipcjan (...)    /357

Rozdział V

Przykład tego samego złożenia w religii Indii (...)     /357

Rozdział VI

O przyczynach, które w Indiach zmieniły rzeczone złożenie, nie wpływając jednakże na sposób

oddziaływania kleru (...)    /357

Rozdział VII

O tym, że przykłady omawianego złożenia można by było znaleźć u wszystkich ludów

podporządkowanych klerowi (...)    /357

Księga VII

Elementy ustanawiające politeizm, niezależny od przewodnictwa kapłanów    /359

Rozdział I

O tym, że złożenie opisane w poprzedniej księdze nie dotyczy politeizmu niezależnego od władzy kapłanów     /361

Rozdział II

O położeniu Greków w czasach barbarzyństwa, zwanych inaczej czasami heroicznymi (...)   /363

Rozdział III

Kilka kwestii, które należy rozstrzygnąć, zanim pójdziemy dalej w naszych poszukiwaniach (...)   /363

Rozdział IV

Punkt widzenia, z którego przedstawiamy politeizm czasów heroicznych (...)    /363

Rozdział V

Upiększanie form bogów w politeizmie homeryckim (...)    /363

Rozdział VI

Usposobienie bogów w politeizmie homeryckim (...)    /364

Rozdział VII

O greckich wyobrażeniach, które dotyczą przeznaczenia (...)   /364

Rozdział VIII

Sposoby, których Grecy używali, aby przeniknąć tajemnice losu (...)    /364

Rozdział IX

Greckie wyobrażenia o życiu przyszłym (...)    /364

Rozdział X

O tym, jak czucie religijne usiłuje wznieść się ponad opisaną formę religijną    /365

Księga VIII

Konieczna dygresja o poematach przypisywanych Homerowi    /375

Rozdział I

O tym, że religia Odysei pochodzi z innego okresu niż religia Iliady (...)    /377

Rozdział II

Kwestia wynikająca z poprzednich obserwacji (...)     /377

Rozdział III

O tym, że ułożenie Odysei, a w konsekwencji także jej mitologii, nastąpiło w okresie późniejszym niż ułożenie Iliady (...)    /377

Rozdział IV

Konkluzja     /378

Księga IX

Porównanie religii kapłańskich z politeizmem niezależnym   /378

Rozdział I

Przedmiot księgi     /381

Rozdział II

O postaci bogów w religiach kapłańskich (...)    /382

Rozdział III

O usposobieniu bogów w religiach kapłańskich (...)    /382

Rozdział IV

O pewnym szczególnym wyobrażeniu, które jedynie w postaci szczątkowej można zauważyć w religii greckiej, a które w religiach kapłańskich napotyka się w formie rozwiniętej oraz sprowadzone do dogmatu (...)    /382

Rozdział V

O wyobrażeniach kapłańskich dotyczących przeznaczenia (...)     /382

Rozdział VI

O sposobach komunikowania się kapłanów z bogami w religiach kapłańskich (...)   /383

Rozdział VII

O wyobrażeniach życia przyszłego w religiach zdominowanych przez kapłanów (...)    /383

Rozdział VIII

O miejscach pobytu zmarłych oraz opisie mąk piekielnych w religiach kapłańskich (...)    /383

Rozdział IX

O metempsychozie (...)    /383

Księga X

Dogmaty właściwe politeizmowi kapłańskiemu   /385

Rozdział I

Przedmiot księgi     /387

Rozdział II

O wyższości, w religiach kapłańskich, jednego wybranego boga nad bogami innymi (...)   /388

Rozdział III

O bogach podrzędnych albo o kapłańskiej demonologii (...)     /388

Rozdział IV

O bóstwach wyrządzających zło (...)    /388

Rozdział V

Następstwa powyższego dogmatu dla religii kapłańskich (...)     /388

Rozdział VI

Pojęcie pierwotnego upadku    /389

Rozdział VII

O bóstwie pośredniczącym (...)    /393

Rozdział VIII

Bóstwa potrójne albo troiste (...)   /393

Rozdział IX

Dogmat o zniszczeniu świata (...)    /393

Rozdział X

O Fallusie, o Linga oraz o bóstwach hermafrodycznych (...)    /393

Księga XI

O podstawowej zasadzie religii kapłańskich   /395

Rozdział I

Wyłożenie zasady     /397

Rozdział II

O ofiarach z ludzi (...)    /401

Rozdział III

O niezgodnych z naturą wyrzeczeniach (...)    /401

Rozdział IV

O gorszących rytuałach (...)    /401

Rozdział V

O uświęceniu cierpienia (...)    /401

Rozdział VI

O kilku dogmatach, które mogły wkroczyć do religii kapłańskich jako następstwa wyżej omówionych dogmatów (...)    /402

Rozdział VII

Udokumentowania powyższych twierdzeń wzięte ze złożenia politeizmu starożytnego Rzymu (...)   /402

Księga XII

O marszu politeizmu niezależnego od kapłanów ku najwyższemu stopniowi doskonałości    /403

Rozdział I

Jak rozwój społeczeństwa wprowadza do religii moralność     /405

Rozdział II

O sprzecznościach charakterystycznych dla omawianej epoki politeizmu i o tym, w jaki sposób sprzeczności te zaniknęły      /410

Rozdział III

O tym, że poematy Hezjoda pochodzą z czasów, w których dokonał się opisany przewrót (...)    /413

Rozdział IV

O Pindarze (...)   /413

Rozdział V

Porównanie piekieł Pindara z piekłami Homera i Hezjoda (...)    /413

Rozdział VI

O tym, że taki sam postęp można zauważyć u historyków (...)     /413

Rozdział VII

O tymże postępie u greckich tragików (...)   /414

Rozdział VIII

O Eurypidesie (...)414

Rozdział IX

Kilka słów o Arystofanesie (...)    /414

Rozdział X

Dlaczego w ogóle nie mówimy o greckich filozofach     /415

Rozdział XI

O związkach moralności z obiema formami religijnymi     /416

Rozdział XII

O prawdziwych związkach religii z moralnością     /434

Księga XIII

O tym, że misteria greckie były instytucjami zapożyczonymi od obcego kleru i że misteria te, stojąc w całkowitej sprzeczności z religią publiczną, w niczym nie zmieniły ludowej części religii    /441

Rozdział I

O tym, iloma trudnościami najeżony jest przedmiot niniejszej księgi    /443

Rozdział II

O tym, czym były misteria u narodów podporządkowanych kapłanom (...)    /444

Rozdział III

Jak misteria zostały przeniesione do Grecji oraz o tym, czym się tam stały (...)    /444

Rozdział IV

Zgodność sekretnych dogmatów Grecji z rytuałami i dogmatami kapłańskimi (...)    /444

Rozdział V

O duchu panującym w misteriach (...)    /445

Rozdział VI

Podsumowanie dotyczące struktury misteriów greckich (...)    /445

Rozdział VII

Stopniowe wtajemniczanie jako naśladownictwo kapłańskiej hierarchii (...)    /445

Rozdział VIII

Rzeczywisty przedmiot tajemnicy misteriów (...)   /446

Rozdział IX

O tym, jak wyjaśniano misteria (...)    /446

Rozdział X

O tym, że jedynie nasz sposób przedstawienia misteriów wyjaśnia, niejednokrotnie niezgodne, nastawienie Greków do wymienionych instytucji (...)    /446

Księga XIV

O religii skandynawskiej i przewrocie, który zastąpił był w Skandynawii politeizm niezależny teligią kapłańską     /447

Rozdział I

Uwagi wstępne (...)   /449

Rozdział II

Jak Skandynawowie przeszli od fetyszyzmu do politeizmu (...)    /449

Rozdział III

Przewrót w politeizmie skandynawskim (...)    /449

Rozdział IV

O tym, że kwestia, czy w Skandynawii dokonał się trzeci przewrót religijny, nie jest ważna dla przedmiotu naszych rozważań (...)    /449

Rozdział V

O tym, że dwa przełomy w politeizmie skandynawskim potwierdzają nasze twierdzenia o naturze dwóch rodzajów politeizmu oraz różnicach między nimi (...)   /450

Księga XV

PODSUMOWANIE    /451

Rozdział I

Kwestia wymagająca rozstrzygnięcia     /453

Rozdział II

O wadach, jakie ma zasada zachowawcza nawet w tych religiach, które przyznają kapłaństwu jedynie władzę ograniczoną    /463

Rozdział III

O tym, że doskonałość doktryny w niczym nie zmniejsza zagrożeń biorących się w religii z zasady zachowawczej    /469

Rozdział IV

Jak zgubna jest dla religii każda przeszkoda przeciwna jej stopniowemu doskonaleniu    /474

SKOROWIDZ OSÓB    /479