Austro-węgierskie służby tyłowe w kampanii karpackiej 1914–1915

Autor: Jan Błachnio

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 384

Okładka: twarda

Seria: Żołnierze

Logistyka nie jest wszystkim, ale bez logistyki nie ma niczego.

Amatorzy rozmawiają o strategii, profesjonaliści o logistyce – niby wszyscy to wiedzą, Napoleon o tym mówił wprost – tym większe więc zdziwienie budzi pomijanie przez znaczną część badaczy zagadnień związanych z zaopatrywaniem wojska w czasie działań wojennych.

Zaopatrywanie wojska, w szerokim jego znaczeniu (jedzenie, amunicja, mundury, buty, drut kolczasty…), to kluczowe zadanie, niełatwe, od którego zależy nie tylko prowadzenie walki, ale i jej finał. Większość miłośników historii skupia się na szarży, bohaterstwie, geniuszu wodza. Pewnie dlatego, że to łatwiejsze, bardziej „kolorowe”, i chyba nawet ciekawsze niż znojna, powtarzalna i, wydawałoby się, pozbawiona polotu praca służb zaopatrzeniowych. Ci jednak, którzy naprawdę studiują sztukę wojenną (a nasi Czytelnicy właśnie do nich należą), wiedzą, że to jednak logistycy, kwatermistrzowie, zaopatrzeniowcy i oficerowie sztabowi potrafiący dostarczyć żołnierzom to, czego im potrzeba do przeżycia i walki z przeciwnikiem, decydują najczęściej o wygranej wojnie.

Dlatego z wielką przyjemnością wydajemy doktorat Jana Błachnio o logistyce (służbach tyłowych) armii austro-węgierskiej podczas kampanii karpackiej w latach 1914–15. Promotorem pracy był dr hab. prof. UW Piotr Szlanta, a jednym z recenzentów dr hab. prof. UMK Jarosław Centek – co już samo w sobie jest gwarancją jakości pracy. Mamy wrażenie, że wspólnie z autorem, zbudowaliśmy opracowanie, które będzie wzorcowe dla tych, którzy chcą zarówno się zajmować, jak i studiować logistykę wojskową.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wstęp  /8

Rozdział I. Działania wojenne na południowym odcinku frontu wschodniego  /15

I.1. Od początku wojny do końca operacji iwanogrodzko-warszawskiej  /15

I.2. Początek drugiego oblężenia Przemyśla i walki u podnóża Karpat  /18

I.3. Kampania karpacka 1914-1915  /21

Rozdział II. Organizacja służb tyłowych cesarsko-królewskiej armii  /29

II.1. Ogólne uwarunkowania pracy służb tyłowych  /29

II.2. Strategiczny poziom dowodzenia  /30

II.3. Obszar armii w polu /37

II.4. Operacyjny poziom dowodzenia  /42

II.5. Dowodzenie transportem na szczeblu strategicznym i operacyjnym  /50

Rozdział III. Charakterystyka karpackiego odcinka obszaru armii w polu  /54

III.1. Geografia  /54

III.2. Klimat  /58

III.3. Szata roślinna  /60

III.4. Ludność  /62

Rozdział IV. Sieć komunikacyjna w czasie kampanii karpackiej 1914-1915  /69

IV.1. Kolej normalnotorowa  /71

IV.2. Koleje wąskotorowe  /76

IV.3. Infrastruktura kolejowa  /78

IV.3.1. Stan infrastruktury kolejowej  /78

IV.3.2. Rozbudowa i naprawa infrastruktury kolejowej  /80

IV.4. Tabor kolejowy /85

IV.4.1. Lokomotywy /85

IV.4.2. Wagony /88

IV.5. Kolejki polowe /91

IV.5.1. Kolejki polowe w ekspozyturze Takcsany  /96

IV.6. Koleje linowe /100

IV.7. Sieć drogowa /101

IV.7.1. Stan infrastruktury drogowej na zapleczu karpackiego odcinka frontu  /101

IV.7.2. Konserwacja sieci drogowej /106

IV.8. Służby budowlane, inżynieryjne i kolejowe /117

IV.9. Podsumowanie  /118

Rozdział V. Oddziały transportowe  /119

V.1. Struktura oddziałów taborowych  /119

V.2. Sprzęt oddziałów taborowych /127

V.3. Zwierzęta pociągowe w cesarsko-królewskich siłach zbrojnych  /132

V.3.1. Zwierzęta w służbach tyłowych /132

V.3.2. Problem zdrowia zwierząt pociągowych /143

V.3.3. Żywienie zwierząt w cesarsko-królewskich siłach zbrojnych /153

V.3.4. Podkuwanie koni w cesarsko-królewskich siłach zbrojnych /160

V.4. Pojazdy spalinowe w służbie taborowej /161

Rozdział VI. Aprowizacja austro-węgierskiej armii w czasie kampanii karpackiej /171

VI.1. Zasoby karpackiej części obszaru armii w polu  /171

VI.1.1. Zwierzęta rzeźne  /171

VI.1.2. Zboża  /175

VI.2. Wpływ zaopatrzenia na gospodarkę karpackiej części obszaru armii w polu /175

VI.2.1. Pozyskiwanie artykułów żywnościowych  /175

VI.2.2. Ceny urzędowe (maksymalne)  /177

VI.2.3. Obserwacja cen rynkowych /185

VI.2.4. Rekwizycje  /188

VI.3. Transport zaopatrzeniowe /189

VI.4. Regulaminowe żywienie żołnierza  /192

VI.4.1. Wojenna racja żywnościowa  /192

VI.4.2. Żywienie w czasie działań w górach /196

VI.4.3. Woda w wojskowej racji żywnościowej /200

VI.4.4. Wydawanie prowiantu  /201

VI.4.5. Pozaregulaminowa funkcja wojskowych posiłków /203

VI.5. System zaopatrywania cesarsko-królewskich wojsk /204

VI.5.1. Mobilne polowe zakłady żywnościowe /204

VI.5.2. Stałe polowe zakłady żywnościowe  /211

VI.5.3. Pociągi żywnościowe typu XII i XIII  /214

VI.6. Zaopatrzenie w mięso - przypadek c.k. 3. Armii  /217

VI.6.1. Zapotrzebowanie na mięso  /217

VI.6.2. Zakup mięsa /236

VI.7. Ekspozytura Takcsany - zaopatrzenie w żywność /243

VI.7.1. Przyjęte transporty /243

VI.7.2. Stan zapasów  /245

VI.7.3. Żywność wydana z magazynów ekspozytury /248

VI.7.4. Mięso  /260

VI.8. Zaopatrzenie w żywność wyższego związku taktycznego - przypadek c.k. XVIII Korpusu  /264

VI.9. Podsumowanie  /267

Rozdział VII. Zaopatrzenie w środki walki i mundury  /270

VII.1. Uzbrojenie c.k. armii w kampanii karpackiej  /270

VII.1.1. Broń strzelecka (karabiny i karabiny maszynowe)  /270

VII.1.2. Artyleria  /273

VII.1.3. Amunicja  /277

VII.1.4. Zabezpieczenie w surowce do produkcji amunicji i broni  /281

VII.1.5. Broń w transportach  /282

VII.1.6. Zaopatrzenie w pociski artyleryjskie - casus ekspozytury Takcsany  /286

VII.1.7. Zaopatrzenie w pociski artyleryjskie - casus c.k. 3. Armii / 286

VII.2. Mundury  /300

VII.2.1. Austro-węgierskie sorty mundurowe  /300

VII.2.2. Zaopatrzenie w mundury podczas kampanii karpackiej  /307

VII.3. Podsumowanie  /310

Zakończenie  /312

Zaopatrzenie cesarsko-królewskich oddziałów zaangażowanych w kampanię karpacką 1914-1915  /312

Transport w czasie kampanii karpackiej  /313

Austro-węgierskie służby tyłowe w kampanii karpackiej na tle służb tyłowych nieprzyjaciela  /316

Wpływ wojska na gospodarcze podstawy funkcjonowania obszaru armii w polu  /317

Regulaminy służb tyłowych a praktyka w czasie kampanii karpackiej  /321

Wykorzystanie doświadczeń kampanii karpackiej  /322

Wojsko a ludność cywilna na obszarze armii w polu  /323

Ocena pracy austro-węgierskich służb tyłowych w czasie kampanii karpackiej 1914-1915  /325

Załącznik. Słowniczek nazw miejscowości wymienionych w tekście  /328

Bibliografia  /332

Przypisy końcowe  /341

Streszczenie  /377

Zusammenfassung  /381