Atlas gmin Pomorza Zachodniego w 1939 r. Tom II Demografia - społeczeństwo - gospodarka

Autorzy: Dariusz K. Chojecki, Andrzej Giza, Edward Włodarczyk

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 89

Okładka: Pudełko kartonowe

Format: 30,0 cm x 41,0 cm

Uwaga - opakowanie kartonowe może być uszkodzone

"Książka z opisem w formacie A5, 89 stron 40 arkuszy map w formacie A1, płyta CD Segregator o wymiarach: 30 x 41 x 10 cm. Publikacja składa się: z 40 kolorowych map tematycznych obejmujących obszar prowincji pomorskiej w skali 1:500 000 (format A1), książki zawierającej obszerny wstęp, który wprowadza czytelnika w świat opisywanej przestrzeni i czasu, oraz wersji elektronicznej arkuszy mapowych na płycie CD. Trzech szczecińskich naukowców doskonale wykorzystało współczesne technologie informatyczne, aby w najbardziej przyjazny sposób przedstawić pasjonatom historii wiedzę o społeczeństwie Pomorza Zachodniego w 1939 r. (w tym czasie przeprowadzono na tym terenie ostatni spis powszechny, do którego po II wojnie światowej odwoływali się Polacy). Atlas ma dużą wartość także dla lokalnych samorządów i instytucji kultury, dostarczając im różnorodnej wiedzy na temat przestrzeni, w której żyją dziś jej mieszkańcy Tematyka drugiego tomu Atlasu historycznego Pomorza Zachodniego nie powinna stanowić niespodzianki dla czytelników tomu poprzedniego, w którym zapowiedziano niniejsze wydawnictwo i nakreślono założenia prezentacji danych ilościowych w interesującej nas przestrzeni. Dlatego też we wstępie do Atlasu mniej uwagi poświęcono kwestiom czysto „technicznym”, wskazując w zasadzie tylko na nowe rozwiązania, a bardziej skupiono się na przedstawieniu tła epoki, by osobom nieobeznanym z dziejami regionu stworzyć pewien kontekst dla odbioru map tematycznych. Oddajemy do rąk czytelnika atlas, nad którym pierwsze prace rozpoczęto w 2011 roku. W jego skład wchodzi 40 kolorowych map tematycznych, w większości w skali 1 : 500 000, zawierających też powiększenie dla okolic Szczecina w skali 1 : 200 000. Mapy te prezentują zagadnienia związane z administracją i urbanizacją, militaryzacją, strukturą płci oraz wielkością gospodarstw domowych i zbiorowych (z wyłączeniem koszar), strukturą wieku, źródeł utrzymania i pozycji w zawodzie, a także wielkości gospodarstw leśnych i rolnych. Mamy nadzieję, że Atlas przyczyni się do lepszego poznania czy studiowania węzłowych problemów regionu, a pośrednio i państwa niemieckiego, obecnych w ówczesnej i powojennej publicystyce czy nauce. Wśród nich należy wymienić sprawy reform administracyjnych, przygotowań do wojny, starzenia się ludności „od dołu”, niedoborów na wiejskim rynku pracy oraz ucieczki ze wsi, a także zacofania gospodarczego, agraryzacji i podejmowanych prób „uzdrowienia” stosunków rolnych. Warto mieć na uwadze, że wszystkie te zagadnienia były ze sobą powiązane. Oczywiście nie odzwierciedlają one wszystkich istotnych kwestii odnoszących się między innymi do składu narodowościowego i wyznaniowego (szczególnie obszar Kaszub oraz Złotowszczyzny – ludność polska) czy wyborów politycznych, jednak wynika to z prozaicznego faktu: dla poszczególnych gmin nie opublikowano tego rodzaju"

(Ze wstępu) 

Spis treści: 

1. Wstęp

2. Metodologia

3. Zarys przemian

3.1. Sytuacja demograficzna

3.1.1. Stan populacji

3.1.2. Bilans ludnościowy

3.1.3. Urbanizacja

3.1.4. Feminizacja

3.1.5. Starzenie się

3.1.6. Regres urodzeń

3.1.7. Elementy ruchu naturalnego

3.2. Stosunki polityczne i ustrój

3.3. Gospodarka i społeczeństwo

4. Lista polskich i niemieckich nazw gmin liczących 500 i więcej mieszkańców w 1939 roku (dzisiejsza polska część byłej pruskiej prowincji pomorskiej)

5. Arkusze mapowe

Administracja i urbanizacja

5.1. Zmiany w liczbie podstawowych jednostek komunalnych między 1871 a 1939 rokiem

5.2. Główne zmiany granic administracyjnych między 1871 a 1939 rokiem

5.3. Podział administracyjny – stan na 1 x 1938 r.

5.4. Likwidacja wiejskiego powiatu szczecińskiego (randowskiego) – stan na 1 x 1939 r.

5.5. Liczba ludności w gminach miejskich i wiejskich oraz udział ludności w gminach miejskich w ogólnej liczbie ludności w powiatach [%]

Militaryzacja

5.6. Liczba mężczyzn będących w służbie wojskowej i robotniczej

5.7. Udział mężczyzn będących w służbie wojskowej i robotniczej w ogólnej liczbie ludności męskiej [%]

5.8. Liczba kobiet będących w służbie robotniczej

5.9. Udział kobiet będących w służbie robotniczej w ogólnej liczbie ludności żeńskiej [%] 

Feminizacja, gospodarstwa domowe i zbiorowe

5.10. Udział ludności żeńskiej w ogólnej liczbie ludności [%]

5.11. Liczba osób na jedno gospodarstwo domowe i zbiorowe

5.12. Liczba dzieci w wieku poniżej 14 lat na jedno gospodarstwo domowe i zbiorowe

Relacje wieku

5.13. Udział dzieci w wieku poniżej 6 lat w ogólnej liczbie ludności [%]

5.14. Udział dzieci w wieku od 6 do mniej niż 14 lat w ogólnej liczbie ludności [%]

5.15. Udział młodzieży i dorosłych w wieku od 14 do mniej niż 65 lat w ogólnej liczbie ludności [%]

5.16. Udział osób starych w wieku 65 i więcej lat w ogólnej liczbie ludności [%]

5.17. Indeks starości: liczba osób starych w wieku 65 i więcej lat na 100 dzieci w wieku poniżej 14 lat

5.18. Wskaźnik obciążenia ekonomicznego: liczba osób w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym

5.19. Zróżnicowanie ludności według głównych grup wiekowych

5.20. Oddalenie taksonomiczne od gminy lub powiatu (wzorzec) o udziałach grup wiekowych najbardziej zbliżonych do przeciętnych

Źródła utrzymania

5.21. Udział osób utrzymujących się i utrzymywanych z pracy w rolnictwie i leśnictwie w ogólnej liczbie ludności [%]

5.22. Udział osób utrzymujących się i utrzymywanych z pracy w przemyśle i rzemiośle w ogólnej liczbie ludności [%]

5.23. Udział osób utrzymujących się i utrzymywanych z pracy w handlu, komunikacji i transporcie w ogólnej liczbie ludności [%]

5.24. Udział osób utrzymujących się i utrzymywanych z innych źródeł w ogólnej liczbie ludności [%]

5.25. Zróżnicowanie ludności według źródeł utrzymania

5.26. Oddalenie taksonomiczne od gminy lub powiatu (wzorzec) o udziałach kategorii źródeł utrzymania najbardziej zbliżonych do przeciętnych

Pozycja w zawodzie

5.27. Udział samodzielnych osób pracujących na własny rachunek i osób na ich utrzymaniu w ogólnej liczbie ludności [%]

5.28. Udział pomagających członków rodzin i osób na ich utrzymaniu w ogólnej liczbie ludności [%]

5.29. Udział urzędników i niedecyzyjnych pracowników umysłowych (Angestellte) oraz osób na ich utrzymaniu w ogólnej liczbie ludności [%]

5.30. Udział robotników i osób na ich utrzymaniu w ogólnej liczbie ludności [%]

5.31. Udział osób (łącznie z utrzymywanymi) mających inną pozycję w zawodzie w ogólnej liczbie ludności [%]

5.32. Zróżnicowanie ludności według pozycji w zawodzie

5.33. Oddalenie taksonomiczne od gminy lub powiatu (wzorzec) o udziałach kategorii pozycji w zawodzie najbardziej zbliżonych do przeciętnych 

Wielkość gospodarstw rolnych i leśnych

5.34. Udział gospodarstw rolnych i leśnych o powierzchni od 0,5 do mniej niż 5 hektarów w ogólnej liczbie gospodarstw rolnych i leśnych [%]

5.35. Udział gospodarstw rolnych i leśnych o powierzchni od 5 do mniej niż 10 hektarów w ogólnej liczbie gospodarstw rolnych i leśnych [%]

5.36. Udział gospodarstw rolnych i leśnych o powierzchni od 10 do mniej niż 20 hektarów  w ogólnej liczbie gospodarstw rolnych i leśnych [%]

5.37. Udział gospodarstw rolnych i leśnych o powierzchni od 20 do mniej niż 100 hektarów w ogólnej liczbie gospodarstw rolnych i leśnych [%]

5.38. Udział gospodarstw rolnych i leśnych o powierzchni 100 i więcej hektarów w ogólnej liczbie gospodarstw rolnych i leśnych [%]

5.39. Zróżnicowanie gospodarstw rolnych i leśnych według powierzchni

5.40. Oddalenie taksonomiczne od gminy lub powiatu (wzorzec) o udziałach grup powierzchni gospodarstw rolnych i leśnych najbardziej zbliżonych do przeciętnych

Historischer Atlas Pommerns, Bd. 2:

Demographie – Gesellschaft – Wirtschaft.

Atlas der Gemeinden Pommerns im Jahre 1939

Noty o autorach