Architektura rekreacyjna książąt Młodego Dworu Stanisława Augusta w Warszawie i okolicy, 1764-1784. Funkcje – formy – treści

Autorka: Jolanta Polanowska

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 336

Okładka: miękka ze skrzydełkami

Format: 17,0 cm x 23,8 cm

Stanisław August rozpoczynał panowanie wspierany przez Familię, a zwłaszcza stronnictwo Młodego Dworu, które tworzyli: bracia króla, jego stryjeczne rodzeństwo książęta Czartoryscy z małżonkami oraz przyjaciele August Fryderyk Moszyński, Franciszek Rzewuski i Franciszek Ksawery Branicki. Książęta Młodego Dworu, którzy po 1764 r. obejmowali urzędy wymagające pobytu w stolicy, potrzebowali tu też stworzyć swoje własne maisons de plaisance. Początkowo powstawały one jako założenia regularne. W latach 1774–1775 posiadłości te zostały powiększone. Te nowe części Simon Gottlieb Zug rozplanował już jako założenia krajobrazowe (zarazem dostosowując do nich partie starsze) – były to pierwsze polskie przykłady English landscape garden.
Ich styl wskazywali książęcy właściciele, którzy wybierali modne wśród oświeconej, kosmopolitycznej arystokracji wzory – formy krajobrazowe z pawilonami picturesque. Treści niesione przez te budowle odpowiadały też wezwaniu króla z mowy sejmowej z 1766 r. i jego programowi odnowy przez antykizację. W latach 1771–1785 wykształcił się nowy typ warszawskiego maison de plaisance książąt Młodego Dworu, posiadłości na poły prywatnej, a na poły publicznej, w której otwarta forma ogrodu krajobrazowego pozwalała na wpisywanie nowych treści.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wstęp  /7

I. Młody Dwór Stanisława Augusta i jego maisons de plaisance  /13

Młody Dwór - między fetą, teatrem i ogrodem (1764-1773)  /13

Maisons de plaisance książąt Młodego Dworu - chronologia prac (1770-1784)  /26

II. Posiadłości: pałacyki, ogrody, pawilony, wyposażenie i dekoracje /42

Powązki  /42

Mokotów  /57

Solec  /91

Zespół Góra - Książęce  /106

III. Geneza artystyczna  /143

Maison de plaisance w tradycji rodowej książąt Młodego Dworu  /143

Ogrody książąt Młodego Dworu - między założeniami regularnymi a krajobrazowymi  /154

IV. Treści ideowe oraz ich geneza  /202

V. Miejsce w dziejach sztuki - ogrody książąt Młodego Dworu jako typ /216

Aneks I. Twórcy, architekci, ogrodnicy planiści i wykonawcy  /229

Aneks II. Powązki i Mokotów opisane w inwentarzu starostw (1770) i lustracjach królewszczyzn (1789)  /235

Wykaz skrótów /239

Źródła i opracowania /241

Spis ilustracji  /289

Summary  /305

Indeks osób  /325