Archeozoologia. Ssaki

Autorka: Alicja Lasota-Moskalewska

Rok wydania: 2008

Liczba stron: 320

Okładka: miękka

Format: 16,00 cm x 23,00 cm

Archeozoologia jest nauką interdyscyplinarną, ściśle związaną z archeologią. Zajmuje się odtwarzaniem kontaktów człowieka ze zwierzętami w pradziejach i w czasach historycznych, a tym samym istotnie przyczynia się do poszerzenia naszej wiedzy o gospodarce, kulturze i życiu codziennym ludzi od paleolitu po czasy nowożytne. Pierwszy w Polsce podręcznik poświęcony archeozoologii ukazał się przed ponad dziesięcioma laty. W obecnej sytuacji został on znacząco rozbudowany, uzupełniony i zaktualizowany oraz wzbogacony o rozdział dotyczący badań genetycznych, dostarczających istotnych danych na temat pokrewieństwa różnych form ssaków, a tym samym procesu ich udomowienia i rozprzestrzeniania się wraz z człowiekiem. W ostatnim okresie do archeozoologii wkroczyła ikonografia jako źródło badawcze, dlatego w podręczniku pojawił się również wątek poświęcony metodom identyfikacji ssaków na ich przedstawieniach figuralnych.

Książka adresowana jest głównie do studentów archeologii, stanowiąc źródło wiedzy o rozwoju kulturowym człowieka, ale i do archeologów, wykorzystujących w swojej pracy analizy archeozoologiczne. [...] Zainteresuje także badaczy zajmujących się przedstawieniami figuralnymi zwierząt, znajdą w niej bowiem opisy cech morfologicznych oraz ryciny ssaków najczęściej spotykanych w sztuce paleolitycznej i starożytnej.

Spis treści:

Przedmowa  /7

I. Zakres i historia archeozoologii /11

II. Szczątki i ich charakterystyka /13

1. Typy szczątków  /13

1.1. Szczątki pokonsumpcyjne  /13

1.2. Szczątki zwierząt ofiarnych  /18

1.3. Wyroby z surowca pochodzenia zwierzęcego /27

2. Miejsca występowania szczątków  /51

3. Stan zachowania szczątków  /55

4. Eksploracja szczątków zwierzęcych  /58

III. Metody badawcze  /60

1. Identyfikacja zoologiczna marko- i mikroskopowa  /60

1.1. Identyfikacja makroskopowa  /61

1.2. Identyfikacja mikroskopowa  /112

2. Identyfikacja anatomiczna  /117

3. Określanie wieku  /132

4. Określanie sezonu  /145

5. Osteometria  /147

6. Określanie płci  /163

7. Obliczanie wysokości w kłębie  /170

8. Określanie typu morfologicznego  /170

9. Ocena zmian patologicznych  /179

10. Ocena śladów na kościach  /186

11. Analiza kopalnego DNA (aDNA)  - Henryk Witas  /201

IV. Ilościowa ocena szczątków  /214

1. Globalna liczna szczątków  /214

2. Liczba osobników /217

3. Najmniejsza liczba osobników /218

4. Metoda wagowa  /219

5. Analizy porównawcze  /221

V. Metody interpretacji  /226

1. Skład gatunkowy  /226

2. Skład anatomiczny /233

3. Ocena morfologii/241

4. Analiza wieku /250

5. Analiza płci  /255

VI. Wartość źródłowa szczątków zwierzęcych  /258

VII. Identyfikacja ssaków na przedstawieniach figuralnych  /263

1. Przedstawienia figuralne zwierząt w archeologii  /263

2. Podstawowe cechy morfologiczne wartościowe w identyfikacji ssaków  /268

3. Odróżnianie form udomowionych od ich dzikich przodków  /271

4. Charakterystyka morfologiczna wybranych rodzin  /273

4.1. Rodzina koniowate (Equidae)  /274

4.2. Rodzina krętorogie (Bovidae). Znane też pod nazwami wołowate i pustorogie  /275

4.3. Rodzina jeleniowate (Cervidae)  /281

4.4. Rodzina świniowate (Suidae)  /282

4.5. Rodzina wielbłądowate (Camelidae)  /283

4.6. Rodzina nosorożce (Rhinoceridae)  /285

4.7. Rodzina słonie ( Elephantidae)  /285

4.8. Rodzina niedźwiedziowate (Ursidae)  /286

4.9. Rodzina psowate (Canidae)  /287

4.10. Rodzina łaszowate (Viverridae)  /288

4.11. Rodzina hieny (Hyanidae)  /289

4.12. Rodzina łasicowate (Mustelidae)  /289

4.13. Rodzina kotowate (Felidae)  /290

4.14. Rodzina bobry (Castoridae)  /292

4.15. Rodzina zającowate (Leporidae)  /292

4.16. Rodzina lemurowate (Lemuridae)   /293

4.17. Rodzina palczaki (Daubentoricidae)  /294

4.18. Rodzina lori (Lorisidae)  /294

4.19. Rodzina galago (Galagidae)  /294

4.20. Rodzina wyraki (Tarsiidae)  /294

4.21. Rodzina małpy wąskonose (Cercopithecidae)  /294

4.22. Rodzina gibony (Hylobatidae)  /296

4.23. Rodzina małpy człekokształtne  (Anthropomorpha)  /298

Podstawowe podręczniki i książki  /299

Piśmiennictwo cytowane /301

Piśmiennictwo cytowane do rozdziału III.11  /308

Indeks  /311