Apoftegmaty Ojców Pustyni Tom 1. Gerontikon. Księga starców

Redaktor serii: Ks. Marek Starowieyski

Rok wydania: 2012

Liczba stron: 552

Okładka: miękka

Format: 12,5 cm x 19,5 cm

Pierwszy tom apoftegmatów opublikowany w serii „Źródła monastyczne” obejmuje Gerontikon, czyli Kolekcję Alfabetyczną wraz z gruntownie przepracowanym komentarzem i wstępami z wydania w PSP. Z przyczyn technicznych pominięto bibliografię, którą zamieszczono w drugim tomie apoftegmatów, czyli w przekładzie Kolekcji Systematycznej. W drugim wydaniu pierwszego tomu ograniczyliśmy się jedynie do nielicznych korekt samego przekładu oraz poprawienia indeksów. Od czasu pierwszego wydania Kolekcji Alfabetycznej, ukazały się drukiem inne, ważne dla historii monastycyzmu starożytnego dzieła: Pisma ascetyczne św. Bazylego, Dzieje miłości Bożej. Historia mnichów syryjskich Teodoreta z Cyru, Opowiadania dla Lausosa Palladiusza z Helenopolis, Żywoty mnichów Pawła, Malchusa i Hilariona św. Hieronima, Pachomiana latina, dwa tomy Pism ascetycznych Ewagriusza z Pontu oraz pierwszy tom Rozmów z Ojcami Jana Kasjana. Wydaje się więc, że dzieło podjęte przez ks. Sebastiana Piskorskiego ponad trzysta lat temu jest kontynuowane. Chociaż ciągle jeszcze nie możemy się pochwalić, że przełożyliśmy wszystkie utwory, które ów wielki krakowski tłumacz przetłumaczył samodzielnie. Usilnie pracujemy nad tym, by jak najszybciej mu dorównać. Abba Makary Wielki; kiedy w Sketis odprawiał braci po zgromadzeniu, mawiał: „Bracia, uciekajcie”. Jeden ze starców go zapytał: „Dokąd jeszcze mielibyśmy uciekać z tej pustyni?” A on położył palec na usta, mówiąc: „Od tego uciekajcie”. I poszedł do swojej celi, zamknął drzwi i tak pozostał.

Spis treści:

Skróty /7

Przedmowa /11

Wstęp /15

Egipt - Ojczyzna mnichów (E. Wipszycka) /15

1. Warunki geograficzne /16

2. Egipt i kościół egipski w IV wieku /20

3. Formy ruchu monastycznego III-IV wieku /26

4. Środowiska, z których wywodzili się asceci /37

5. Miejsce ascetów w Kościele późnego antyku /43

6. Kultura Ojców Pustyni /45

7. Asceci a kontrowersje doktrynalne /49

8. Wartość apoftegmatów jako źródła dla badań nad dziejami ascetyzmu /53

9. Praca w życiu ascetów /56

10. Ataki barbarzyńców na skupiska ascetów /58

11. Co dalej z ruchem monastycznym w Europie? /60

Cele - wyniki badań archeologicznych (E. Makowiecka) /63

Bibliografia /91

Spis ilustracji /92

Apoftegmaty Ojców Pustyni. Zagadnienia literackie (ks. M. Starowieyski) /93

1. Literatura monastyczna /93

2. Pojęcie apoftegmatu w literaturze niechrześcijańskiej /101

3. Geneza apoftegmatów Ojców Pustyni /110

4. Język apoftegmatów /112

5. Zbiory apoftegmatów /118

6. Oryginalność apoftegmatów /118

a. Apoftegmaty a literatura klasyczna /118

b. Apoftegmaty a Pismo Święte /119

c. Wpływ ówczesnych dyskusji teologicznych na treść apoftegmatów /120

d. Oryginalność apoftegmatów jako gatunku literackiego /121