Wojna krymska na morzu. Fakty i technikalia - Tomy I - IV komplet

Autor: Krzysztof Gerlach

Rok wydania: 2023

Liczba stron: tom I - 259, II - 255, tom III - 253, IV - 47, aneks - 203

Okładka: miękka

Format: 20,5 cm x 28,0 cm

 

Rozpoczynając rozmaite kroki dyplomatyczne i militarne, które w ostatecznym wyniku doprowadziły do wybuchu wojny krymskiej, każde z zaangażowanych państw stawiało sobie inne cele. Perspektywicznym dążeniem Rosjan, co najmniej od czasów Katarzyny II, było zajęcie Konstantynopola (Stambułu), ustanowienie kontroli nad cieśninami tureckimi, przekształcenie Morza Czarnego w wewnętrzne morze rosyjskie i uzyskanie swobodnego wyjścia na wody śródziemnomorskie. Stale słabnąca od XVII wieku potęga imperium osmańskiego przez dziesięciolecia pozwalała carom zbliżać się do tego celu, w miarę ekspansji Rosji na południe. W 1853 r. Mikołaj I był przekonany, że nadeszła już ostateczna chwila, by podzielić "chore" państwo sułtana między wielkie mocarstwa i nie spodziewał się poważniejszych sprzeciwów w Europie. [...] W styczniu i lutym 1853 r., w dwóch rozmowach z ambasadorem brytyjskim w Sankt Petersburgu, lordem Seymourem, car wyłuszczył swoje zamiary. 

(fragment - Pomysły na genezę wojny krymskiej - nacisk na racjonalizację)

Spis treści tomu I:

Część I. Idea opracowania  /4

Specyfikacja polskiej literatury tematu  /8

Zagadnienia redakcyjne  /11

Artyleria morska i nadbrzeżna w 1853 roku  /15

Charakterystyka okrętów z połowy XIX wieku  /52

Zarys zestawienia pomysłów na genezę wojny krymskiej - wstęp  /78

Pomysły na genezę wojny krymskiej - nacisk na racjonalizację  /79

Pomysły na genezę wojny krymskiej - kwestia miejsc świętych  /82

Pomysły na genezę wojny krymskiej - próby irracjonalizacji  /85

Szkic rozwoju sytuacji politycznej  /87

Misja Mienszykowa  /87

Część II. Działania flot przed wybuchem wojny  /90

1. Skierowanie eksadry francuskiej do zatoki Besika  /90

2. Skierowanie eskadr rosyjskich ku wybrzeżom Turcji  /92

3. Skierowanie eksadry brytyjskiej do zatoki Besika  /92

4. Indywidualne ruchy okrętów wojennych wykorzystywanych do łączności i przewozów  /94

5. Postój sojuszniczych ekadr w zatoce Besika  /95

6. Działania floty rosyjskiej na Morzu Czarnym przed wybuchem wojny z Turcją  /96

Część III. Działania flot po wybuchu wojny turecko-rosyjskiej, przed interwencją Anglii i Francji  /98

1. Stan flot przeciwników na Morzu Czarnym  /98

2. Działania wstępne  /102

3. Kampania synopska  /119

4. Przyczyny wysokiej awaryjności jednostek rosyjskiej floty czarnomorskiej  /126

5. Mocno problematyczne starcie jednej żaglowej fregaty rosyjskiej z trzema parowymi fregatami Turków  /130

6. Bitwa pod Synopą - imponujący pokaz siły morskiej, ale ani wielkie zwycięstwo, ani tragiczne, ani złamanie praw wojennych  /133

7. Bezpośrednie konsekwencje bitwy pod Synopą dla flot  /155

Część IV. Koncentracja sił, planowane strategie działań na lądzie i morzu  /159

1. Rosyjskie plany na wypadek wojny z koalicją  /159

2. Siły przyszłych przeciwników  /164

3. Plany sojuszników /173

Część V. Pierwszy rok wojny krymskiej na morzu  /175

A. Okres do końca maja 1854 roku  /175

1. Działania wstępne aliantów na Morzu Czarnym  /175

2. Skrótowy przegląd sytuacji na frontach lądowych od bitwy pod Basgedikler do wybuchu wojny Rosji z Wielką Brytanią i Francją  /180

3. Działania wstępne aliantów na Bałtyku  /181

4. Osłona alianckich transportów na Morzu Egejskim i Morzu Czarnym bezpośrednio po wypowiedzeniu wojny przez Brytyjczyków i Francuzów  /191

5. Bombardowanie Odessy w kwietniu 1854 roku  /217

6. Budowanie mitów wokół bombardowania Odessy i niechlujstwo historyków  /217

7. Utrata fregaty bocznokołowej HMS Tiger  /222

8. Interwencja zbrojna w Grecji  /227

9. Zdobycie przez sojuszników Redut Kale  /229

10. Otwarcie frontu na Pacyfiku  /232

11. Skomplikowany podział sił sojuszników odpowiedzialnych m.in. za Pacyfik  /240

12. Początek wojny na Bałtyku  /242

Spis mapek w tomie I  /259

Font europejski  /104

Front kaukaski  /105

Cieśnina Dardanelska  /111

Bosfor  /112

Odessa w 1854 roku  /203

Bombardowanie Odessy (faza wczesna)  /208

Bombardowanie Odessy (faza późna)  /210

Wojna krymska na Pacyfiku w 1854 r. (faza pierwsza A)  /238

Wojna krymska na Pacyfiku w 1854 r. (faza pierwsza A`)  /239

Kotwicowiska w Farosund  /243

Atak na Ekenas  /252

Fortyfikacje Hango  /254

 

Spis treści tomu II:

Część V. Pierwszy rok wojny krymskiej na morzu - c.d.   /4

B. Okres od początku czerwca do końca lipca 1854 roku  /4

1. Dalsze ataki sojuszników na rosyjskie wybrzeża bałtyckie  /4

2. Wstępne operacje głównych sił sojuszników na Bałtyku  /12

3. Kontynuacja działań eskadry kadm. Plumridge`a w Zatoce Botnickiej i wokół Wysp Alandzkich  /31

4. Transport żołnierzy francuskich na Bałtyk  /35

5. Konsolidowanie sił aliantów na Morzu Czarnym  /38

6. Rutynowe działania i schyłkowe operacje okrętów rosyjskich floty czarnomorskiej  /46

7. Morze Czarne - przygotowania sojuszników do przerzutu wojsk na Krym  /47

Cholera na okrętach brytyjskich i francuskich  /48

8. Wydarzenia na odległych morzach - zarys celów  /50

9. Kampania na Morzu Białym  /51

Dzieje powstania pewnej dezinformacji  /57

Rzeczywiste operacje aliantów  /58

10. Koncentracje sił na Pacyfiku  /68

C. Okres od początku sierpnia do końca grudnia 1854 roku  /73

1. Druga faza działań sojuszników na Morzu Barentsa i Morzu Białym  /73

2. Operacje na Pacyfiku. Atak sojuszników na Pietropawłowsk  /78

Pokłosie bitwy o Pietropawłowsk  /109

3. Jednostkowe epizody morskie na Dalekim Wschodzie  /111

4. Zdobycie Wysp Alandzkich przez Francuzów i Brytyjczyków  /113

Fortyfikacje Bomarsundu w 1854 roku  /116

Desant  /127

Zajmowanie pozycji wyjściowych do ataku  /135

Działania okrętów 8 sierpnia, po wysadzeniu wojsk  /137

Morskie i lądowe operacje osłonowe oraz pomocnicze  /138

Aktywne działania oblężnicze na lądzie /140

Ostatnie akordy  /146

Losy jeńców  /152

Straty  /153

Zniszczenie twierdzy  /154

Lekcja taktyczna  /154

Znaczenie sukcesu aliantów pod Bomarsundem  /156

"Polskie" spojrzenie na bitwę o Bomarsund /156

5. Ostatnie ruchy eskadr na Bałtyku w sezonie 1854. Zmyślony atak floty brytyjskiej na Abo  /161

6. Morze Czarne - desant wojsk sojuszniczych na Krymie  /168

Projekty  /168

Narady i dyskusje w gronie aliantów  /170

Rejs rekonesansowy, operacja osłonowa i dywersje  /171

Organizacja załadunku wojsk i wyposażenia  /173

Organizacja desantu i jednostki desantowe  /175

Transport armii - koncepcja i jednostki transportowe  /176

Realizacja przejścia z Bułgarii na Krym  /180

Desant  /188

Działania wspierające okrętów - od desantu armii do bitwy nad Almą  /191

Zajęcie Eupatorii przez siły sojusznicze  /196

7. Flota sojusznicza na Morzu Czarnym jako zaplecze armii  /197

8. Bombardowanie Sewastopola 17 października 1854 r.  /209

9. Wnioski z bombardowania morskiego odnoszące się do potencjału ówczesnych okrętów  /231

10. Standardowe działania flot sojuszniczych na Morzu Czarnym u schyłku 1854 r.  /234

Kluczowe wydarzenia na lądzie  /235

Wypad Brytyjczyków na wybrzeże koło Anapy  /237

Wielki sztorm u wybrzeży Krymu  /237

Przegrupowania flot przed zimą  /243

Zaskakujące wyjście dwóch jednostek rosyjskich z Sewastopola  /244

Zimowa aktywność okrętów i jej skutki  /250

Spis mapek w tomie II  /253

Podejścia do Uleaborga (Oulu)  /5

Okolice Gamla Karleby  /8

Północny kraniec Zatoki Botnickiej  /12

Kronsztad i okolice  /22

Zarys Zatoki Fińskiej  /27

Wyspy Alandzkie  /30

Delta Dunaju  /39

Sulina  /40

Morze Białe  /53

Delta Dwiny  /56

Wyspy Sołowieckie  /59

Klasztor Sołowiecki  /63

Zatoka Oneska  /67

Wojna krymska na Pacyfiku w 1854 r. (faza pierwsza B)  /71

Okolice Pietropawłowska  /80

Atak na Pietropawłowsk (faza pierwsza)  /88

Atak na Pietropawłowsk (faza druga)  /96

Główna baza Roayl Navy w zachodniej Kanadzie  /109

Twierdza Bomarsund w lecie 1854 r.  /121

Podejście głównych sił aliantów do Bomarsundu  /131

Desanty koło Bomarsundu  /134

Twierdza Bomarsund - stan docelowy  /159

Wyprawa na Krym  /188

Desant na Krymie  /191

Zatoki na północy Półwyspu Krymskiego  /202

Forty morskie Sewastopola  /219

Bombardowanie Sewastopola w październiku 1854 r.  /226

Północne rejony Morza Czarnego  /236

Starcie lekkich sił pod Sewastopolem (faza I)  /248

Starcie lekkich sił pod Sewastopolem (faza II)  /250

 

Spis treści tomu III:

Część VI. Drugi rok wojny krymskiej na morzu  /4

A. Roszady personalne wśród aliantów  /4

1. Bałtyk w 1854 r. Cele i wyniki. Odbiór opinii publicznej  /4

2. Morze Czarne w 1854 r. Cele i wyniki. Odbiór opinii publicznej  /7

3. Pacyfik w 1854 r. Cele i wyniki. Odbiór opinii publicznej  /10

4. Morze Białe w 1854 r. Cele i wyniki. Odbiór opinii publicznej  /11

5. Zmiany personalne na szczeblu dowódców okrętów  /12

B. Zmiana rządu w Wielkiej Brytanii  /13

C. Zmiany na stanowiskach dowódczych w Rosji carskiej  /14

D. Działania na morzach od początku stycznia do końca marca 1855 r.  /14

1. Operacje w rejonie Półwyspu Krymskiego  /15

Klęska Rosjan pod Eupatorią. Tryumf obrony lądowo-morskiej  /16

Działania rozpoznawcze lekkich sił alianckich  /19

Drobne wypady bojowe przeciwko rosyjskim punktom na wschodnim wybrzeżu Morza Czarnego  /20

2. Przygotowania aliantów do kampanii bałtyckiej w 1855 r.  /21

3. Przygotowania Rosjan do walk w rejonie Bałtyku  /35

4. Przygotowania aliantów do kampanii na Morzu Białym w 1855 r.  /46

5. Koncentracja sił i działania wstępne na Pacyfiku w 1855 r.  /46

Kwestia Pietropawłowska  /46

Szerszy kontekst panowania na wodach Dalekiego Wschodu  /49

E. Działania  na morzach od początku kwietnia do końca czerwca 1855 r.  /50

1. Różnorodne aspekty wykorzystywania sojuszniczych flot na południu Europy  /51

Udział w położeniu kabla podmorskiego  /51

Transporty Osmanów z Eupatorii i Brytyjczyków z Korfu  /54

Spotkanie w Windsorze - planowana zmiana strategii  /54

Symboliczny udział okrętów w dalszym ostrzeliwaniu Sewastopola  /56

Niedoszła ekspedycja kerczeńska  /57

Transporty armii sardyńskiej i rezerw francuskich  /63

2. Ekspedycja nad Morze Azowskie  /69

Desant pod Ambelaki  /69

Działania lekkich jednostek sojuszniczych na Morzu Azowskim  /72

Porzucenie przez Rosjan Sudżuk Kale i Anapy  /81

Stałe obsadzenie przez aliantów Cieśniny Kerczeńskiej  /85

Podsumowanie wyników ekspedycji nad Morze Azowskie  /85

3. Najważniejsze zmiany na lądzie i udział flot w kolejnych atakach na Sewastopol  /86

4. Realny początek kampanii bałtyckiej w drugim roku wojny  /88

5. Apogeum drugiego roku wojny na Dalekim Wschodzie  /97

Zniszczenie rosyjskiej bazy w Pietropawłowsku /97

Przygotowania Rosjan do obrony Nikołajewska nad Amurem  /102

Perypetie ludzi z fregaty Diana i związanych z nimi jednostek  /105

Operacje aliantów w Cieśninie Tatarskiej i na Morzu Ochockim  /106

6. Pierwsza faza kampanii 1855 r. na Morzu Białym  /110

F. Działania na morzach od początku lipca do końca września 1855 r.  /112

1. Przegrupowania na Bałtyku i aktywność u wybrzeży  /112

Dozorowanie pod Kronsztadem  /112

Akcje u południowo-wschodnich brzegów Finlandii  /116

Akcje u zachodnich brzegów Finlandii  /128

Operacje u wybrzeży Kurlandii, Liwonii i Estonii  /140

2. Bitwa o Sveaborg - decydujące doświadczenie  /150

Ostatnie przygotowania defensywne Rosjan  /151

Cele sojuszników  /152

Koncentracja sił brytyjsko-francuskuch  /153

Przygotowania do bombardowania  /159

Bombardowanie  /161

Uzupełnienie danych osobowych  /171

Szacunki strat  /174

Kwestia "zwycięstwa"  /176

Zgrupowanie centralne flot sojuszniczych po ataku na Sveaborg  /179

3. Aktywność flot alianckich na Morzu Czarnym i Morzu Azowskim  /181

Akcje na Morzu Azowskim  /181

Wokół Sewastopola  /189

Kluczowe wydarzenia na lądzie  /192

Dokończenie zagłady rosyjskiej floty Morza Czarnego i upadek Sewastopola  /192

Operacje na wschodzie Morza Czarnego  /195

4. Ruchy okrętów i drobne akcje w rejonie Pacyfiku  /195

5. Główna faza kampanii 1855 r. na Morzu Białym  /201

G. Operacje morskie w ostatnim kwartale 1855 r.  /204

1. Końcowe działania flot aliantów na Morzu Czarnym i Morzu Azowskim  /204

Operacje nękające na Morzu Azowskim  /204

Pomoc okrętów alianckich w zniesieniu blokady Eupatorii  /211

Zdobycie na Rosjanach twierdzy Kinburn  /212

Przygotowanie bazy do ataku na Mikołajów w następnym roku  /225

Wycofywanie okrętów Wielkiej Brytanii i Francji z Morza Czarnego  /229

Zimowanie Francuzów w Kinburnie  /231

2. Schyłek okresu aktywności eskadr sojuszniczych na Bałtyku  /232

H. Wojna na morzu w 1856 r.  /242

1. Koncepcje  /243

2. Działania faktyczne  /247

Morze Bałtyckie  /247

Daleki Wschód i Pacyfik  /249

Morze Czarne  /250

I. Morskie aspekty pokoju paryskiego z 1856 r.  /250

J. Zręby konkluzji  /252

Spis mapek w tomie III  /253

Podłożenie kabla podmorskiego  /53

Wyprawa Kerczeńska  /69

Wybrzeża Morza Azowskiego  /73

Anapa. Położenie i zarys twierdzy  /83

Zatoka Ryska  /94

Okolice ujścia Amuru  /103

Prawdziwe miejsce zatonięcia fregaty Pallada  /104

"Starcie" na wodach zatoki De Castries  /108

Wypad brytyjskiego zespołu pod miejscowość Lovisa  /117

Fort Svartholm  /118

Podejścia do Wyborga  /120

Starcie pod Wyborgiem 13 lipca 1855 r.  /122

Udany atak eskadry brytyjskiej na wyspę Kotka 26-28 lipca 1855 r.  /124

Środkowe i południowe wody Bjorkosundu  /127

Okolice miejscowości Rauma  /129

Zatoka Botnicka  /132

Atak Brytyjczyków na miasto Wasa  /135

Atak sojuszników na Bjorneborg 8-9.08.1855 r.  /137

Okolice Rygu w czasie zbrojnych rekonesansów alianckich  /144

Sveaborg - wielojęzyczne nazewnictwo  /160

Bombardowanie Sveaborga przez flotę sojuszniczą - dzień pierwszy  /163

Bombardowanie Sveaborga przez flotę sojuszniczą - dzień drugi  /165

Bliskie Morzu Azowskiemu szlaki transportowe na Krym  /182

Wyprawy sojuszników na forty Taman, Fanagoria i Termiouk  /188

Południowo-zachodni kraniec Morza Ochockiego  /197

Zatoka Kandałaksza  /203

Atak Brytyjczyków na okolice Jejska - pierwsze fazy  /207

Atak Brytyjczyków na okolice Jejska - fazy późne  /208

Zdobycie przez aliantów fortu Kinburn  /222

Okolice fortu Kinburn  /227

 

Spis treści tomu IV:

Wojna krymska na morzu - wybrana literatura  /1

Indeks jednostek pływających  /11

 

Aneks

Okręty i statki uczestniczące w wojnie krymskiej - podstawowe dane wybranych jednostek  /1

A1. Drewniane liniowce śrubowo-żaglowe  /8

A2. Drewniane liniowce żaglowe  /21

B. Opancerzone baterie pływające  /41

C1. Drewniane fregaty śrubowo-żaglowe  /44

C2. Drewniane fregaty bocznokołowe  /49

C3. Drewniane fregaty żaglowe /60

D1. Korwety śrubowo-żaglowe  /70

D2. Fregaty bocznokołowe /72

D3. Korwety żaglowe  /83

E1, E2, E3 - Okręty niższej rangi  /88

F1,F2, F3 - Statki cywilne, w tym wyczarterowane lub zasekwestrowane przez rządy /153