Tradycja kijowsko-mohylańska w kulturze rosyjskiej przełomu XVII i XVIII wieku

Autor: Mikołaj Stanisław Mazuś

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 276

Okładka: miękka

Format:14,5 cm x 20,5 cm

Monografia stanowi próbę zaprezentowania piśmiennictwa oraz działalności Dymitra Tuptały (1651–1709) i Teofana Prokopowicza (1681–1736) – dwóch wybitnych hierarchów Cerkwi prawosławnej, pisarzy, myślicieli, wychowanków uczelni mohylańskiej – na tle przemian zachodzących w kulturze rosyjskiej przełomu XVII i XVIII w.

Spis treści: 

Wstęp   /7

Rozdział I

Pogranicze polsko-ruskie i jego wpływ na kulturę rosyjską /25

Formowanie się pogranicza polsko-ruskiego /26

Piotr Mohyła i jego działalność.  Tradycja kijowsko-mohylańska /30

Moskwa w spotkaniu z Kijowem –  zagadnienie periodyzacji   /49

Rozdział II

Życie i działalność Dymitra Tuptały   /63

Młodość Dymitra Tuptały. Pierwsze lata życia monastycznego /64

Pobyt w Rzeczypospolitej. Rozpoczęcie pracy nad redakcją Żywotów świętych /71

Konflikt z patriarchą moskiewskim Joachimem.  Podróż po klasztorach ukraińskich /78

Dymitr nominowany na metropolitę tobolskiego  /85

Dymitr jako pasterz diecezji rostowskiej   /89

Rozdział III

Życie i działalność Teofana Prokopowicza   /105

Młodość Teofana Prokopowicza. Wyjazd do Rzymu  / 106

Praca w Akademii Kijowsko-Mohylańskiej.  Początki współpracy z Piotrem Wielkim   /110

Teofan Prokopowicz najbliższym współpracownikiem Piotra I. Przygotowanie reformy cerkiewnej  120

Panowanie Katarzyny I i Piotra II. Walka o zachowanie dziedzictwa reformy cerkiewnej   /144

Panowanie cesarzowej Anny. Teofanowszczyzna   /149

Rozdział IV 

Dymitr Tuptało i transformacja kulturowa Rosji   /157

Kościół w refleksji Dymitra Tuptały   /161

Monarchia i samodzierżawie   /179

Ruś, Ukraina i Rosja w spojrzeniu Dymitra Tuptały   /188

Rozdział V

Teofan Prokopowicz i transformacja kulturowa Rosji   /202

Władza monarchy w poglądach Teofana Prokopowicza   /203

Cerkiew prawosławna w refleksji Teofana Prokopowicza   /230

Zakończenie   /247

Streszczenie   /256

Summary   /257

Резюме   /259

Резюме /260

Teksty źródłowe /263

Bibliografia /266