Religia i władza w późnym antyku i we wczesnym średniowieczu

Oddajemy do rąk czytelników dziewiąty tom „Christianitas Antiqua” zatytułowany Religia i władza u schyłku starożytności i we wczesnym średniowieczu. Dwa pierwsze teksty otwierające tom, autorstwa Anny Pająkowskiej, odnoszą się do dzieł Juliana Apostaty. Autorka na ich podstawie rekonstruuje obraz Konstantyna Wielkiego w Cesarzach oraz omawia chrześcijańską terminologię używaną przez cesarza Juliana w jego pismach. W tomie odnajdujemy również tekst Macieja Wojcieszaka o kondycji kultów pogańskich w chrystianizującym się Cesarstwie Rzymskim w świetle dzieł Kommodiana (IV w.) oraz artykuł Mateusza Bętkowskiego przedstawiający nowe spojrzenie na postać Agrestiusa z Luxeuil (VI/VII w.) i jego stosunek do kwestii Trzech Rozdziałów.

W drugiej części tomu (Fontes) zamieszczone zostały tłumaczenia późnoantycznych tekstów sporządzone przez Michała Kosznickiego (Himeriusz z Prusy, Mowa 62) oraz Macieja Wojcieszaka (Paulin z Noli, Listy 1–2). Ta druga publikacja wymaga kilku słów wyjaśnienia. Tłumaczenie tekstu magister Wojcieszak sporządził jeszcze w 2018 r., w ramach prac nad przygotowywaną rozprawą doktorską dotyczącą obrazu społeczeństwa zachodniorzymskiego w świetle późnoantycznej łacińskiej literatury patrystycznej. Niech więc przekład ten wraz ze wstępem oraz komentarzem historycznym będzie alternatywnym do edycji listów Paulina z Noli, które ukazały się w krakowskim wydawnictwie WAM w 2019 r.

(Z praefatio)

Spis treści:

Praefatio (Ireneusz Milewski, Maciej Wojcieszak)      /7 

COMMENTATIONES 

Anna Pająkowska-Bouallegui. Konstantyn Wielki w Cesarzach Juliana Apostaty    /11 

Anna Pająkowska-Bouallegui. La terminologia cristiana negli scritti dell’imperatore Giuliano l’Apostata     /23 

Maciej Wojcieszak. In duas intrastis vias: condiscite rectam. Pagan Roman cults according to Commodian    /29 

Mateusz Bętkowski. Agrestius z Luxeuil – ostatni obrońca Trzech Rozdziałów w Galii?    /37 

FONTES 

Michał Kosznicki. Himeriusz, Mowa 62    /75 

Maciej Wojcieszak. Paulin z Noli, Listy 1-2 (tłumaczenie, komentarz, przypisy)    /79 

COMMUNICATIONES ET NOTITIAE 

Alexandra Hasse-Ungeheuer, Hartmut Leppin. „Polyphonie des spätantiken Christentums” – ein neues Forschungsprojekt    /99 

Ireneusz Milewski. SALVS REI PVBLICAE. Czwarty egzemplarz srebrnego medalionu cesarza Konstantyna Wielkiego z chrystogramem na hełmie (RIC 7, Ticinum, 36)   /106

Ireneusz Milewski. VICTORIOSO SEMPER. Trzeci egzemplarz solida cesarza Konstantyna Wielkiego, wybity w 316 r. w Ticinum (RIC 7, Ticinum 59)    /117 

CENSURAE LIBRORUM 

Święte wizerunki w przekazie Dobrej Nowiny, red. ks. Norbert Widok, Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2017, ss. 238 (Opolska Biblioteka Teologiczna, t. 161) (Mirosław J. Leszka)     /125 

Matthias Bange, Kreditgeld in der römischen Antike. Ursprünge, Entstehung, Übertragung und Verbreitung, Rahden/Westfalen 2014, Verlag Marie Leidorf, ss. 305 (Ireneusz Milewski)    /127 

Album de abbreviationes     /131