Polska pod reżimem komunistycznym. Rok 1945. Anatomia okupacji kraju w raportach cywilnych i wojskowych instytucji Rządu RP na..

Opracowanie naukowe: Jolanta Mysiakowska-Muszyńska, Wojciech J. Muszyński

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 399

Okładka: twarda

Format: 17,00 cm x 24,5 cm

Zamieszczone w niniejszym tomie dokumenty, pochodzące z zasobów Studium Polski Podziemnej oraz Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie – w przeważającej części wcześniej niepublikowane – ukazują różnorodne aspekty życia politycznego, społecznego, gospodarczego i intelektualnego w roku 1945 w Polsce pojałtańskiej, a także na dawnych Kresach Wschodnich II RP – szczególnie cenne w odniesieniu do kluczowych dla przedwojennej kultury polskiej Wilna i Lwowa.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wstęp    /9

Nr 1. 1945, Londyn – Opracowanie Wydziału Społecznego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Rządu RP na Uchodźstwie nr 3/45 pt. „Kraj w pierwszej połowie 1945 roku” /21

Nr 2. [1945, b.m.] – Relacja nowozelandzkiego jeńca dotycząca stanu bezpieczeństwa i sytuacji żywnościowej w Polsce oraz stosunku Polaków do Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych w okresie od stycznia do czerwca 1945 r.    /104

Nr 3. 1945 luty 4, Londyn – Raport Oddziału Specjalnego Sztabu Naczelnego Wodza na temat sytuacji politycznej i gospodarczej na ziemiach polskich oraz działań Armii Czerwonej i NKWD  /108

Nr 4. 1945 luty 8, [b.m.] – Wyciąg z meldunków krajowych przywiezionych przez kuriera N. na temat sytuacji we Lwowie pod okupacją sowiecką oraz stosunku Armii Czerwonej do Armii Krajowej    /114

Nr 5. 1945 marzec 6, Londyn – Raport Oddziału Specjalnego Sztabu Naczelnego Wodza na temat polityki Rządu Tymczasowego oraz aresztowań i deportacji Polaków z Białegostoku i Grodna    /130

Nr 6. 1945 marzec 31, Londyn – Raport zastępcy szefa Sztabu Naczelnego Wodza dla Spraw Krajowych gen. Stanisława Tatara dotyczący sytuacji na ziemiach polskich sporządzony na podstawie relacji byłych żołnierzy Armii Krajowej   /134

Nr 7. 1945 kwiecień 13, [b.m.] – Informacje uzyskane przez Oddział Specjalny Sztabu Naczelnego Wodza od jeńców wojennych na temat stanu zniszczeń na ziemiach polskich, deportacji oraz zachowania Armii Czerwonej w lutym 1945 r.   /136

Nr 8. 1945 kwiecień 27, Londyn – Raport Oddziału Specjalnego Sztabu Naczelnego Wodza na temat propagandy sowieckiej, sytuacji gospodarczej kraju, nastrojów społeczeństwa i odbudowy Warszawy    /141

Nr 9. [1945 maj–czerwiec, b.m.] – Raport na temat polityki społeczno-gospodarczej Rządu Tymczasowego    /147

Nr 10. [1945, po 6 maja, b.m.] – Sprawozdanie na temat sytuacji społecznej i ekonomicznej Polski sporządzone na podstawie relacji naocznych świadków    /158

Nr 11. 1945 czerwiec 2, Londyn – Raport Oddziału Specjalnego Sztabu Naczelnego Wodza dotyczący represji wobec żołnierzy Armii Krajowej oraz deportacji w maju 1945 r. 165

Nr 12. 1945 czerwiec 6, Bruksela – Raport na temat działań oddziałów Armii Czerwonej należących do II Frontu Białoruskiego oraz stosunku żołnierzy sowieckich do ludności polskiej i niemieckiej w okresie od 28 kwietnia do 23 maja 1945 r.    /170

Nr 13. [1945, po 21 czerwca, Londyn] – Relacja anonimowego uciekiniera z Polski na temat warunków życia w kraju w okresie do 21 czerwca 1945 r.    /173

Nr 14. 1945 lipiec 7, [b.m.] – Sprawozdanie ppłk. Antoniego Olechnowicza „Pohoreckiego”, komendanta Okręgu Wileńskiego AK, dotyczące działalności polskiego podziemia w Wilnie, stosunku ludności polskiej miasta do okupacji sowieckiej, warunków bytowych w więzieniach, pomocy dla aresztowanych oraz ekspatriacji Polaków z Wileńszczyzny    /177

Nr 15. 1945 sierpień 14, [b.m.] – Odpis raportu dla dowódcy 2. Korpusu Polskiego na temat położenia ludności żydowskiej, przyczyn jej emigracji do Palestyny oraz stosunku do sprawy polskiej i Rządu RP na Uchodźstwie 194

Nr 16. 1945 sierpień 15–31, [b.m.] – Sprawozdanie dotyczące nastrojów w Armii Czerwonej, armii Żymierskiego oraz grabieży dokonywanych przez wojska sowieckie   /200

Nr 17. 1945 sierpień 23, Londyn – Tłumaczenie raportów wywiadu Stanów Zjednoczonych na temat sytuacji na ziemiach polskich przekazane do Sztabu Naczelnego Wodza    /206

Nr 18. 1945 wrzesień, [b.m.] – Informacje uzupełniające dotyczące represji wobec żołnierzy podziemia niepodległościowego, stanu bezpieczeństwa oraz sytuacji w szkolnictwie wyższym w kwietniu 1945 r.    /217

Nr 19. 1945 wrzesień, [b.m.] – Relacje Jana Andrzejewskiego i Jana Matysiaka, uciekinierów z Polski, z pobytu w kraju w okresie 5–17 sierpnia 1945 r.    /219

Nr 20. 1945 wrzesień 10, Londyn – Informacje dotyczące sytuacji na ziemiach polskich przesłane przez Tadeusza Gwiazdowskiego do Gustawa Potworowskiego, przedstawiciela Rządu RP na Uchodźstwie w Lizbonie, na temat grabieży dokonywanych przez Armię Czerwoną oraz warunków funkcjonowania Ambasady Wielkiej Brytanii w Warszawie    /223

Nr 21. 1945 wrzesień 16, [b.m.] – Informacje dotyczące prześladowania Kościoła katolickiego za linią Curzona oraz starań o mianowanie Oskara Langego ambasadorem rządu warszawskiego w Stanach Zjednoczonych    /225

Nr 22. 1945 wrzesień 17, Paryż – Raport kpt. Stanisława Osieckiego z pobytu w Polsce w okresie luty-wrzesień 1945 r.    /227

Nr 23. 1945 wrzesień 29, [b.m.] – Raport specjalny sporządzony na podstawie informacji przekazanych przez osobę zbiegłą z kraju w sierpniu 1945 r. dotyczący stanu bezpieczeństwa oraz sytuacji w Poznańskiem, a także stosunku społeczeństwa do Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej    /235

Nr 24. 1945 październik, [b.m.] – Notatka sporządzona na podstawie informacji przekazanych z kraju dotycząca zniszczeń wojennych, stanu aprowizacji, przemysłu rolnego i misji UNRRA   /238

Nr 25. 1945 październik, [b.m.] – Odpis meldunku dotyczącego sytuacji w Polsce sporządzonego na podstawie informacji pozyskanych z kraju    /251

Nr 26. 1945 październik 2, Londyn – Analiza dotycząca warunków życia codziennego, nastrojów społecznych, szkolnictwa, armii i roli ludności żydowskiej w powojennej Polsce sporządzona w oparciu o raporty kurierów Rządu RP na Uchodźstwie    /259

Nr 27. 1945 październik 23, [b.m.] – Odpis raportu kpt. lek. Bolesława Hercholda na temat stanu zdrowia ludności w Polsce    /273

Nr 28. 1945 listopad 20 – 1946 styczeń 20, [b.m.] – Sytuacja na Wileńszczyźnie po wkroczeniu Armii Czerwonej: aktywność Związku Patriotów Polskich, represje wobec polskiego i litewskiego podziemia niepodległościowego    278

Nr 29. 1945 listopad 23, [b.m.] – Informacje dotyczące położenia ludności żydowskiej na ziemiach polskich oraz w Związku Sowieckim, a także sytuacji na Wileńszczyźnie po wkroczeniu Armii Czerwonej    /292

Nr 30. 1945 listopad 24, [b.m.] – Informacje dotyczące sytuacji na Wileńszczyźnie i w Polsce centralnej w połowie 1945 r.    /297

Nr 31. 1945 listopad 27 – grudzień 10, [b.m.] – Informacje dotyczące sytuacji politycznej w kraju: kwestia wyborów do sejmu, zwalczanie Polskiego Stronnictwa Ludowego oraz działalność biskupa katowickiego Stanisława Adamskiego    /302

Nr 32. 1945 [grudzień, b.m.] – Raport dotyczący sytuacji w ruchu podziemnym w kraju, aresztowania płk. Jana Rzepeckiego i dokonanej przez niego dekonspiracji struktur przed władzami komunistycznymi   /306

Nr 33. [1945, po 15 grudnia, b.m.] – Sprawozdanie por. Jana Morelewskiego „Rolanda” dotyczące powojennej sceny politycznej w Polsce oraz amnestii z 1945 r.    /311

Nr 34. 1945 grudzień 28, [b.m.] – Meldunek sytuacyjny por. Tadeusza Chrzanowskiego z 19 listopada 1945 r. na temat rozlokowania Armii Czerwonej na ziemiach polskich, sytuacji społeczno-politycznej oraz położenia ludności żydowskiej    /314

Nr 35. 1945 grudzień 30, [b.m.] – Analiza dotycząca rzekomego antysemityzmu w Polsce oraz przyczyn emigracji ludności żydowskiej    /340

Nr 36. [1945, b.m.] – Relacja dotycząca odbudowy Warszawy i warunków życia panujących w stolicy     /342

Nr 37. [1945, b.m.] – Raport na temat nastrojów wśród Polaków, stosunku do ZSRS, rządu warszawskiego, ekspatriacji i osadnictwa na ziemiach zachodnich   /344

Nr 38. [1945, b.m.] – Relacja Polaka z pobytu w kraju dotycząca nastrojów społecznych i stosunku do Stanisława Mikołajczyka    /348

Nr 39. [1946, b.m.] – Sprawozdanie por. Piotra Czartoryskiego, wysłannika Komendy Głównej dawnej AK, dla dowództwa 2. Korpusu Polskiego sporządzone na podstawie informacji przekazanych przez przedstawicieli niekoncesjonowanych środowisk politycznych   /351

Nr 40. 1946 styczeń 9, [b.m.] – Relacja Jana Wojciechowskiego z pobytu w Polsce na przełomie listopada i grudnia 1945 r.   /376

Nr 41. [1946, po 17 marca, b.m.] – Informacje pozyskane od osoby zbiegłej z kraju dotyczące zabiegów propagandowych stosowanych przez władze komunistyczne    /379

Wykaz skrótów   /384

Indeks    /389