Polacy i Białorusini w zaborze sowieckim. Stosunki polsko-białoruskie na ziemiach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej...

Autor: Marek Wierzbicki

Rok wydania: 2000

Liczba stron: 367

Okładka: miękka

Format: 16,00 cm x 23,00 cm

Uwagi - okładka z zatarciami, brzegi stron przybrudzone, narożniki lekko zagięte

Przedstawienie stosunków polsko-białoruskich w latach 1939-1940 na Kresach Północno-Wschodnich II Rzeczypospolitej okupowanych przez ZSRR. Chodzi przy tym o przedstawienie relacji pomiędzy Polakami a Białorusinami na szczeblu lokalnym, a więc wsi, gminy czy powiatu. Specyfika stosunków polsko-białoruskich polegała na tym, że podziały narodowościowe nakładały się tutaj na podziały społeczne. Tak więc zamożność i bieda - zwłaszcza w relacjach pomiędzy ziemiaństwem a chłopami - często pokrywały się tam z przynależnością narodowościową: polską lub białoruską. Rządy sowieckie przyniosły radykalną zmianę w położeniu ludności polskiej i białoruskiej, niejako odwracając - szczególnie w pierwszym okresie - ich dotychczasowe role. Warunkowało to odmienną ocenę polityki sowieckiej w środowiskach polskich i białoruskich. Jednym z najważniejszych pytań, jakie postawił Autor, było zagadnienie stosunku Białorusinów do państwowości polskiej, jak również do tych Polaków, którzy byli ze strukturami tego państwa związani lub utożsamiani przez otoczenie i władze sowieckie.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wstęp   /5

Rozdział pierwszy. Stosunki polsko-białoruskie przed wrześniem 1939 roku   /17

Rozdział drugi. Białorusini i Polacy wobec wkraczających wojsk sowieckich   /35

Rozdział trzeci. Mordy i grabieże po 17 września 1939 roku   /59

Województwo białostockie   /63

Sytuacja w powiecie grodzieńskim   /63

Mordy i grabieże w powiecie wołkowyskim   /86

Województwo poleskie   /91

Sytuacja w powiatach Drohiczyn Poleski i Kobryń  /91

Powiat Brześć na Bugiem   /98

Powiat Pińsk   /100

Powiat Prużana   /102

"Dni swobody" w powiecie Kossów Poleski   /103

Powiat Łuniniec   /105

Województwo nowogródzkie   /106

Mordy i grabieże w powiecie nowogródzkim   /106

Powiat Baranowicze   /112

Powiat Stołpce   /115

Pozostałe powiaty   /115

Podsumowanie   /117

Rozdział czwarty. Antypolska dywersja po 17 września 1939 roku  /129

Województwo białostockie  /132

Powiat Grodno   /132

Powiat Wołkowysk  /147

Województwo wileńskie   /152

Województwo nowogrodzkie   /158

Województwo poleskie  /168

Powiat Pińsk   /172

Powiat Drohiczyn Poleski   /177

Powiat Kobryń i Brześć   /180

Powiat Kossów Poleski   /186

Dywersja na Polesiu - zakończenie   /187

Uwagi końcowe    /191

Rozdział piąty. Tworzenie władzy sowieckiej na ziemi Białorusinów i Polaków   /213

Przed nadejściem Armii Czerwonej   /216

Tworzenie struktur władzy przez Armię Czerwoną  /218

Tworzenie milicji   /238

Zadania władz lokalnych   /243

Rozdział szósty. Depolonizacja i kolektywizacja  /247

Likwidowanie zbrojnego oporu, ściganie polskich żołierzy   /249

Rewizje i aresztowania   /255

"Wybory" 22 października   /264

Konfiskaty i wywłaszczenia   /276

Reforma rolna   /286

Komitety włościańskie na straży mienia skonfiskowanego - również deportowanym   /297

Kolektywizacja rolnictwa   /306

Epilog

Ewolucja nastrojów i poglądów ludności białoruskiej   /315

Bibliografia   /333

Wykaz skrótów   /347

Indeks osób  /349

Indeks nazw geograficznych   /357

Mapa

Polska pod okupacją sowiecką i niemiecką (1939-1941)   /364