Moja służba w Legii Nadwiślańskiej. Wspomnienia z Hiszpanii oraz Rosji 1807-1812

Autor: Henryk Brandt

Rok wydania: 2002

Liczba stron: 276

Okładka: twarda

Format: 17,00 cm x 24,00 cm

Uwagi - okładka z zatarciami, brzegi stron przykurzone

Wspomnienia Henryka Brandta, które mamy przyjemność oddać w Wasze ręce, to rzecz ze wszech miar niezwykła. Po raz pierwszy wydane po polsku w 1902 roku, stały się jedną z ważniejszych prac na temat działań wojsk polskich pod sztandarami Legii Nadwiślańskiej.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wstęp   /1

Zarys historyczny Legii Nadwiślańskiej - Przebieg służby Henryka Brandta - Uwagi ogólne.

Wojna w Hiszpanii  /5

I. Dziecinne lata - Szkoły - Pogrzeb Kanta - Królowa Pruska w Memlu (1807) - Marszałek Davoust - Blucher i Schill - Zostaję podporucznikiem w Legii Nadwiślańskiej (1808) - Pochód do Francyi - Sedan - Arcis sur-Aube - Wspomnienia Dantona - Bordeaux i dom Montaigna - Bajonna - Kąpiele Napoleona w Biarritz - Wejście do Hiszpanii.

II. Złowrogi wygląd kraju - Dniówka w Zubiri: rozmowa po łacinie z don Juanem de la Torre - Przybycie do Pampeluny. Cytadela i kule śniegowe - Drugi pułk Nadwiślański - Zwycięstwo marszałka Lannes pod Tudelą - Upadek ducha w Saragossie - Dwukrotnie odkładany atak do miasta - Powody tego opóźnienia i jego nieszczęśliwe następstwa - Szpital w Alagonie - Powrót do działań zaczepnych - Bitwa dnia 21 grudnia: le gouffre de la mort - Pierwsze dni oblężenia.

III. Wyprawa do Alagonu - Choroba - Szpital, tyfus i grabarze hiszpańscy - Wyzdrowienie i powrót do obozu - Noc spędzam w przekopie - Marszałek Lannes - Ognisko Markietanki.

IV. Szturm 27 stycznia - Casa Gonzales - Walka na ulicach - Lacoste i Rogniat - Klasztor świętej Moniki - Szturm do Cosso - Kapitan Ball - Dzień 18 lutego. Poddanie się miasta - Rabunek - Wycieczka na miasto - Matka Boska del Pilar - Calle de Toledo - Refektarz w klasztorze św. Józefa.

V. Sylwetki wojskowe: Lanues, Junot, Laval - Habert - Msza wojskowa w kościele del Pilar - Wyjazd Palafoxa - El Burgo i koty - Gwadelupa - Egzekucja - Alcaniz - Morison i zamek -  Tragiczny koniec alkalda-melomana - Zaimprowizowana artyleryja - Gorąca utarczka i zimna kąpiel - Raport kapitana Solnickiego.

VI. Barbastro - Placówki - Pochód przez dolinę Cinca - Mądre, lecz bezskuteczne rady przewoźnika - Nieszczęśliwa przeprawa przez rzekę - Rozpacz Haberta - Porażka przedniej straży. Gallego - Perdiguera - Odwiedziny nowego dowódcy korpusu - Obiad u kanonika - Kazanie pod kościołem - M.B. de Pilar - Porucznik Ratkowski - Bitwy pod Maria i Belchite.

VII. Pobyt w Belchite - Gospodarz i gospodyni odrębnego usposobienia - Zdobycie klasztoru Matki Boskiej w Aquila - Podziemie w Daroca - Podminowany zamek: cudowne uniknięcie mimowolnego wniebowzięcia - Zajęcie Almunii i Calatayud - Awanturnicza przejażdżka.

VIII. Pobyt w Calatayud - Dekoracyje - Zaskoczenie posterunku francuskiego - La puerta San Martin - Powrót do Calatayud - Posyłka adiutanta - La monjita Miguela - Osobliwsza egzekucya - Przygoda dwóch lekarzy.

IX. Monjita z Calatayud - Bitwa pod Ojos-Negros - Kirasyer - Zdobycie klasztoru w Tremedal - Koniec idylli.

X. Wymarsz do Albaraccinie - Tamtejszy więzień - Muły hiszpańskie - Pobyt w dolinie Xilesa - Tragi - Przygoda zakochanego doktora - Pojedynek na żarty i pojedynek na seryo - Spacer sankami w Hiszpanii.

XI. Działanie wojenne w dolinie Guadalayiaru - Dziwna, lecz prawdziwa historya o oficerze wizyonerze - Bitwa pod Vilelem (16 lutego 1810 roku) - Przewożą mnie do Teruelu - Odwiedziny jenerała głównodowodzącego - Order.

XII. Świetna obrona i szczęśliwe wyzwolenie załogi Teruelu - Pułkownik Plicque i kapitan inżynieryi Levistone - Wygląd Teruelu - Jego wodociągi - Targ.

XIII. Znów gerylasowie - Przygotowania do oblężenia Tortosy - Pochód do tego miasta przez Morellę - Niebezpieczny wąwóz - Zejście do Huerty - Przybycie do Tartosy - Gorąca utarczka.

XIV. Oblężenie Tartosy - Wycieczka z 3 lipca - Moja misya do komendanta twierdzy - Przewiezienie chorego jenerała Lavala - Pochód do Burceyte i zrabowanie miasta - Atak Hiszpanów po powrocie - Pułkownik Pascal.

XV. Przeprawa przez Ebro pod Jertą - Ponawiane szturmy - Rozpoczęcie układów o poddanie twierdzy - Zerwanie - Energiczne zachowanie się jenerała Sucheta - Chwiejne i niezdecydowane postępowanie hrabiego Aalcha - Poddanie się Tartosy 2 stycznia - Przeprowadzenie jeńców do Francyi - Saragossa - Pampeluna - Bajonna.

XVI. Wypoczynek w Bajonnie - Awantura w teatrze - Powrót do Hiszpanii - Eskortujemy konwój - Niepogoda.

XVII. Działania przeciwko Minie - Aybar Lumbier i dolina Irati - Wychłostany alkald - Sanguessa - Sadara - Zaskoczenie Carbonary - Bunt żołnierski - Wyprawa Chłopickiego do Pięciu Miast - Wycieczka do Tiermas - Egzekucya wojskowa - Dramatyczny i choreograficzny wieczór w Saragossie.

XVIII. Tertulia w Sadavie - Przygoda Żyda alzackiego - Uroczystość ku czci marszałkowskiej Sucheta, środki ostrożności - Ostatnia wyprawa do Cinco Villas - Do Walenyi.

XIX. Wymarsz pułku z Saragossy - Pochód przez Fuentes, Alcaniz, Monrayo, San Mateo i Oropesa - Szturm strażnicy Torre del Rey - Castellon de la Piana - Parada przed marszałkiem Suchetem - Oblężenie Muryiedro (Sagunto).

XX. Charakterystyka marszałka Sucheta - Rozkaz odprowadzenia jenerała Blake - Pochód przez Peniscolę i Benicarlo do Uldecony - Przygoda - Pułkownik Pepe - Przybycie do Tortozy.

Przemarsz przez Europę   /135

XXI. Wiadomość o wojnie z Rosyą - Eskortowanie ostatniego transportu jeńców - Przeprawa przez Pireneje. Wejście do Francyi - Markietanka 2. pułku Legii Nadwiślańskiej - Pau - Dom Bernadotta - Awantura porucznika Kupścia - Nimerabeau - Tours - Eamborillet - Przybycie do Paryża.

XXII. Przegląd wojsk 22 marca - Pochód do Sedanu - Depot Legii - Jenerał Ciaparede obejmuje dowództwo - Formowanie trzech batalionów - Saarbrucken - Moguncya - Frankfurt - Hanau.

XXIII. Podróż z Hinau do Torunia - Jarmark w Lipsku - Przybycie do granicy polskiej - Nędza w kraju - Wjazd Napoleona do Torunia - Wymarsz do Rosyi - Odwiedziny u rodziców - Witkowyszki.

XXIV. Przejście Niemna - Pierwszy biwak na terytoryum rosyjskiem pod Kownem - Pochód do Wilna - Zakręt - Babin - Rozstanie się moją kompanią - Mińsk - Borysów - Niedźwiedzie - Gęsi.

XXV. Bitwa pod Mohylewem - Bezskuteczny pościg - Przeprawa przez Dniepr - Dubrowno - Śmierć sierżanta Dachowicza - Pochód do Smoleńska - Energiczne rozporządzenia marszałka Davousta.

XXVI. Wyjście z obozu i pochód do Krasnoje - Koncentracya wojska - Utarczka pod Krasnoje 1 sierpnia - Murat - Pochód do Smoleńska - Opis miasta - Bitwa pod Smoleńskiem.

XXVII. Opuszczenie Smoleńska - Pochód przez pobojowisko pod Walutynem, Dorogobuż, Zemlewo, Wiaźmę do Gżacka - Skoncentrowanie armii - Bitwa pod Szewardynem - Utarczka 6 września - Biwak na pobojowisku - Pochód przez Możajsk, Krymskoje itd.

XXVIII. Przybycie 14 września do rogatek Moskwy - Wejście wojsk do Moskwy - Przejście przez miasto o rozłożenie się pod Koroszarowem - Pożar - Wymarsz do Panek - Uwagi nad przyczyną pożaru.

XXIX. Dalszy pochód  - Przejście rzeki Moskwy - Pochód do Brownicy - Zostaję posłany do Moskwy z listami - Kreml - Powrót - Pochód przez Kaszir, Dąbrowice, Bachowicę - Utarczka z jazdą rosyjską - Dalszy pochód - Bitwa 2 października pod Michałowem - Bitwa pod Czerniszynią - Rana - Przewiezienie do Moskwy.

XXX. Przeniesienie do Moskwy - Przybycie do szpitala - Wyjazd gościńcem smoleńskim - Troskliwość koleżeńska oficerów polskich - Smutny stan rzeczy w Smoleńsku- Dubrowna, Orsza, Tołoczyn, Bobrujsk, Borysów - Niemożność posuwania się dalej - Nietrafne rozporządzenia jenerała Dąbrowskiego i Bronikowskiego - Przybycie nieprzyjaciela - Zdobycie mostu - Powrót do Bobujska.

XXXI. Spotkanie z pułkiem 26 listopada - Odwrót do Berezyny - Zbudowanie mostu powyżej Borysowa - Przewiezienie przez most rannych z Legii i wojska - Udaje się szczęśliwie przejść razem z nimi - Od 29 listopada zaczyna się nasza niewypowiedziana nędza - Pochód przez Pleszczenice, Mołodeczno, Smorgonie.

XXXII. Wejście do Smorgoń - Pochód przez Oszmiang i Miodniki - Przybycie do Wilna. Spotkanie z dowódcą pułku i niedobitkami z Legii - Wyjazd z Wilna - Odłączony od wojska zostaję na drodze z kolegą - Ratuje nas żołnierz z naszego pułku i odwozi do naszych - Podróż przez Rumszyszki i Kowno - Podróż do Torunia - Uwagi na zakończenie.

Suplement  /267

Przypisy  /267

Opis plansz barwnych  /274