W stronę Odry i Bałtyku. Wybór źródeł (1795⁠–⁠1950). Tom I – O ziemię Piastów i polski lud (1795⁠–⁠1918)

Redakcja: Jan St. Miś

Rok wydania: 1990

Liczba stron: 236

Okładka: miękka

Format: 16,5 cm x 24,00 cm

Seria: W stronę Odry i Bałtyku. Wybór źródeł

Uwagi - okładka z zabrudzeniami, brzegi strony także

"Różnorakie czynniki ekonomiczne, demograficzne, kulturowe, narodowe i polityczne zdecydowały, że obszar polskiej państwowości nie zawsze był tożsamy z polskim obszarem narodowym, z ziemiami, na których nierzadko we współżyciu z innymi narodami mieszkali Polacy. Odmienności poziomu cywilizacji, organizacji politycznej, celów polityki państwowej Polaków i ludów sąsiednich decydowała, że zarówno w wyniku procesów żywiołowych, jak i celowych działań Polski i sąsiadów, częstokroć idących w sprzecznych kierunkach,na terenach kresowych kształtowały się szczególnie złożone stosunki narodowościowe"

(ze wstępu)

Spis treści:

Wstęp  - Wojciech Wrzesiński  /7

Polska myśl zachodnia okresu zaborów  /25

Dokumenty (1795-1918)

1. 1807, Kraków – „Rozległość ziemi polskiej topograficznie uważana”    /41

2. 1808, Lipsk – „Musi więc być podźwigniona na nowo Polska”  /41

3. 1817, czerwiec, Warszawa – Z podróży Juliana Ursyna Niemcewicza do Prus Polskich i Książęcych  /43

4. 1821, styczeń, Poznań – Stan polskości na Śląsku w ocenie Jerzego Samuela Bandtkie   /46

5. 1821, maj, Wrocław-Poznań – Relacja Juliana Ursyna Niemcewicza z podróży na Śląsk i do Wielkopolski  /49

6. 1830, grudzień 17, Warszawa – Opinia o Śląsku w dobie powstania listopadowego  /51

7. 1834, styczeń 27, Bruksela – Joachim Lelewel o polskości Pomorza  /52

8. 1836, Paryż – Z Manifestu Towarzystwa Demokratycznego Polskiego  /53

9. 1836, listopad 29, Bruksela – Manifest Polaków znajdujących się w Belgii   /54

10. 1837, maj 21, Paryż – „Polska jedna i nie rozdzielona”  /55

11. 1844, Paryż – Podróż do Prus Wschodnich i Gdańska  /56

12. 1846, Warszawa – Pogląd Dominika Szulca o historycznej łączności Prus Wschodnich z Polską  /60

13. 1848, maj 28, Frankfurt nad Menem – „Przemówienie Ignacego Łyskowskiego w imieniu ludności Prus Zachodnich  /61

14. 1848, czerwiec 8, Praga – Żądania Ślązaków według memoriału Pawła Stalmacha  /63

15. 1848, czerwiec 26, Kraków – „Tam jest Polska, gdzie brzmi polska mowa”  /64

16. 1848, sierpień 14, Berlin – Wniosek ks. Józefa Szafranka złożony w Sejmie pruskim  /65

17. 1848, październik 25, Bytom – „Czym jesteśmy, czyli Niemcami lub Polakami?”  /66

18. 1849, sierpień, Warszawa – Z artykułu Józefa Łepkowskiego pt. „Wiadomości o Śląsku”  /67

19. 1849, październik 3, Chełmno – „Tam, gdzie język polski, tam jest Polska”  /70

20. 1850, maj 7, Poznań – „O braciach naszych na Śląsku”  /71

21. 1854, marzec, Warszawa – Zasługi Gizewiusza dla polskości  /74

22. 1861, grudzień, Warszawa – Polacy i język polski w szkołach Poznańskiego, Pomorza Gdańskiego, Prus Wschodnich i na Śląsku  /76

23. 1867⁠–⁠1869, Drezno – Józefa Ignacego Kraszewskiego konstatacje o ludziach i ziemi polskiej pod panowaniem pruskim  /80

24. 1868, październik 14⁠–⁠15, Poznań – Mazury – ziemia przez Polaków zapomniana  /87

25. 1869, maj 31, Wrocław – Lucjana Malinowskiego „Listy z podróży etnograficznej po Śląsku”  /87

26. 1869, Kraków – Wincenty Pol o dialekcie śląskim  /90

27. 1872, sierpień 5, Drezno – W stuletnią rocznicę I rozbioru Polski  /94

28. 1875, listopad 25, Gietrzwald – O germanizacji w szkołach na Warmii  /96

29. 1877, luty, Warszawa – Lud śląski i jego kultura w oczach etnografa  /98

30. 1877, wrzesień 25, Lwów – Religijność śląskiego ludu  /99

31. 1879, wrzesień, Kraków – „Czy Ślązak może być prawdziwym Polakiem?”  /104

32. 1882, kwiecień 27, Warszawa – Ślązacy, Niemcy, Polacy w opinii „Wędrowca”  /105

33. 1883, marzec 10, Warszawa – Polacy we Wrocławiu  /116

34. 1886, maj, Lwów – Polityka Centrum wobec ludności polskiej na Górnym Śląsku   /118

35. 1886, czerwiec, Lwów – Bolesława Wysłoucha postulat granic etnograficznych  /122

36. 1887, październik 3⁠–⁠31, Warszawa – „Środki obrony” czy program narodowej ofensywy w zaborze pruskim?  /126

37. 1888, sierpień, Waplewo – Wakacyjne notatki Stanisława Tarnowskiego z Gdańska i Fromborka  /132

38. 1890, Warszawa – Wrażenia i spostrzeżenia Stanisława Bełzy z Górnego Śląska  /136

39. 1890, listopad, Warszawa – Germanizacja powiatu oławskiego  /138

40. 1895, styczeń 1⁠–⁠15, Lwów – Uwagi o kresach zachodnich Stanisława Kłobukowskiego   /140

41. 1898, kwiecień, Lwów – Roman Dmowski o kwestii polskiej w Prusach  /142

42. 1898, lipiec 17, Petersburg – Odradzanie się polskości w Prusach Wschodnich   /144

43. 1899, czerwiec, Warszawa – Fragment artykułu Grzegorza Smólskiego pt. „Z wycieczki na Mazowsze pruskie”  /148

44. 1899, lipiec 29, Kraków – Z Olsztyna  /149

45. 1900, Poznań – Socjaliści niemieccy w obronie polskiej narodowości  /150

46. 1901, kwiecień 7, Warszawa – Atak Adolfa Warskiego na politykę Koła Polskiego w Berlinie  /154

47. 1901, listopad 22, Kraków – List otwarty Henryka Sienkiewicza na wieść o wyroku w sprawie wrzesińskiej  /156

48. 1902, Warszawa – „My czy oni na Górnym Śląsku?”  /157

49. 1903, Poznań – Niemieckie manipulacje wokół danych z powszechnych spisów ludności  /160

50. 1903, czerwiec 10⁠–⁠26, Katowice – Wybory 1903 r. na Górnym Śląsku  /163

51. 1903, lipiec, Kraków – „Z Niemcami czy z Rosją wiązać polityczne plany?”  /168

52. 1903, sierpień-wrzesień, Kraków – Z artykułu Jana Ludwika Popławskiego pt. „Zadania polityki narodowej na kresach”   /171

53. 1904, Warszawa – Leon Wasilewski o polityce germanizacyjnej rządu pruskiego  /175

54. 1905, Poznań – „Przetrwać” – hasło inteligencji i ludu w Poznańskiem  /179

55. 1908, kwiecień 19, Lwów – „Utrwala się opinia, że Niemcy są głównym wrogiem Polski”  /182

56. 1909, Lwów – „Triumfy krzyżackiej kultury” w prześladowaniu społeczeństwa polskiego w zaborze pruskim  /184

57. 1910, Poznań – Polskość Kaszub  /186

58. 1910, Warszawa – Narodowość polska na zachodnich i północnych kresach odzyskuje utraconą pozycję  /187

59. 1911, czerwiec 3, Warszawa – Z wrażeń kaszubskich Stanisława Thugutta  /192

60. 1911, czerwiec 3, Lwów – Artykuł Wojciecha Kętrzyńskiego pt. „Nieco o Kaszubach ze stanowiska historycznego”  /197

61. 1911, Warszawa – Bolesław Limanowski: „Dlaczego zniemczenie ludności polskiej na Śląsku stało się trudnym, a nawet rzec można – niemożliwym?”  /198

62. 1912, Warszawa – O polski brzeg Bałtyku  /200

63. 1912, Warszawa – Terytorium Polski historycznej w ujęciu Wacława Nałkowskiego  /203

64. 1915, Warszawa – Układ sił politycznych na Górnym Śląsku w ocenie polskiego socjalisty  /204

65. 1915, Warszawa – Liczba i rozsiedlenie ludności polskiej w zaborze pruskim  /207

66. 1917, styczeń, Lwów – Eugeniusza Romera narodowe obrachunki  /208

67. 1917, marzec po 25, Londyn – Roman Dmowski przedstawia propozycję powojennej granicy z Niemcami  /210

68. 1917, kwiecień, Warszawa – Koncepcje terytorialne powstałe pod okupacją niemiecką  /212

69. 1917, kwiecień, Moskwa – Czy polskość zniknie w Wielkopolsce za 30⁠–⁠50 lat? Z przemówienia Władysława Rabskiego  /216

70. 1917, maj 16, Kraków – „Proklamowanie niepodległości przez naród”  /220

71. 1917, czerwiec, Moskwa – Postulat oparcia granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej  /221

72. 1918, październik 8, Waszyngton – Z memoriału o terytorium państwa polskiego złożonego przez R. Dmowskiego prezydentowi Wilsonowi  /224

73. 1918, październik 25, Berlin – „Naród żąda zjednoczonej Polski” – głos posła Wojciecha Korfantego w Parlamencie niemieckim  /230